Klimaatactie op snelweg mogelijk strafbaar, maar aanhoudingen ‘aan zware kant’
“Zeer opmerkelijk” en “aan de zware kant”, zo noemt hoogleraar staats- en bestuursrecht Jon Schilder de aanhoudingen van zes klimaatactivisten van Extinction Rebellion. De politie arresteerde de drie mannen en drie vrouwen vanochtend thuis omdat zij ervan worden verdacht dat ze hebben opgeroepen tot “een gevaarlijke en ontwrichtende blokkade” van de Utrechtsebaan in Den Haag. De blokkade van dit deel van de A12, dat deels door de stad heen loopt, staat gepland voor aanstaande zaterdag 28 januari vanaf 12.00 uur.
De gearresteerde actievoerders zijn vanmiddag na een verhoor weer vrijgelaten. Zij mogen drie maanden niet op de A12 komen.
Het Openbaar Ministerie (OM) zei over de aanhoudingen dat demonsteren een grondrecht is, maar voegde eraan toe dat het “geen vrijbrief is voor het plegen van strafbare feiten”. De arrestaties waren nodig omdat “de veiligheid van anderen in gevaar wordt gebracht”, redeneert het OM. Daarnaast zou de actiegroep niet bereikbaar zijn geweest voor de gemeente Den Haag om afspraken te maken over de veiligheid.
Zwaar middel
Hoogleraar Schilder zegt dat het inderdaad mogelijk is dat actievoerders van Extinction Rebellion oproepen tot een strafbaar feit. “Als de demonstranten echt de intentie hebben om die weg te blokkeren, dan mag dat niet: dat in strijd met de Wegenverkeerswet”, zegt hij. “Maar als zij oproepen tot een vreedzame demonstratie en niet per definitie de snelweg willen blokkeren, dan valt dat gewoon onder het demonstratierecht.”
In de zoektocht van het OM om wat voor oproep het precies gaat, vindt hij mensen ‘s ochtends thuis ophalen een zwaar middel. “Je kunt mensen ook gewoon vragen of ze op het politiebureau willen verschijnen om de informatie te geven die politie nodig heeft om een eventueel strafproces voor te bereiden.”
Lege handen
[…]
Negen maatschappelijke organisaties, waaronder vakbond FNV, Greenpeace Nederland en Oxfam Novib, vinden dat de aanhoudingen te ver gaan. Om het recht van demonstratie te verdedigen, sluiten zij zaterdag aan bij de demonstratie.
Het organiseren van en deelname aan burgerlijk ongehoorzame acties valt onder het recht op manifestatie, schrijven de organisaties. Het is volgens hen daarom onterecht om een oproep voor zo’n protest “opruiing” te noemen. Ook stellen zij dat klimaatactivisten harder worden aangepakt door politie en justitie dan andere groepen demonstranten.
Kort geding
[…]
Vorige week werd al een andere actievoerder van Extinction Rebellion, Lucas Winnips, opgepakt omdat ook hij opriep naar de demonstratie zaterdag te komen. Hij werd 19 januari na een verhoor vrijgelaten, maar kreeg eveneens een verbod opgelegd om de komende drie maanden op of in de buurt van de Utrechtsebaan te komen. Hij vecht dit gebiedsverbod aan in een kort geding dat morgen dient.