Slavernij Niet alleen bij belangengroepen, ook bij de coalitie groeit ergernis over de slavernijexcuses van het kabinet. Dat heeft zijn hoop gevestigd op Sigrid Kaag, die naar Suriname afreist.
In de coalitie is spanning ontstaan over de manier waarop het kabinet de excuses voor het slavernijverleden wil maken. Een oproep van belangengroepen om een herstelfonds voor de nazaten van tot slaafgemaakten op te richten en het gebruik van het ‘n-woord’ strafbaar te stellen, valt bij de VVD niet goed. Ook de CDA-fractie gaat opnieuw in overleg. D66 en ChristenUnie hebben zich er nog niet publiekelijk over uitgelaten.
De kritiek komt op een gevoelig moment voor het kabinet-Rutte IV. Dat wil op 19 december naar eigen zeggen „betekenisvolle stappen” zetten om het slavernijverleden te erkennen. Maar de afgelopen dagen raakte het kabinet de regie over de aanstaande excuses kwijt. Meerdere aangeschoven organisaties bleken ontevreden met het gelekte voornemen om excuses aan te bieden.
Vanuit de coalitie klinkt ook openlijk kritiek, net nu de tijd dringt voor het kabinet. Tweede Kamerlid Pim van Strien (VVD) is al weken kritisch over de excuses. „Dit hele proces rond de excuses leidt tot onbegrip hier en onvrede daar. De houding van de gesprekspartners zorgt er bovendien voor dat de bereidheid excuses aan te bieden afbrokkelt. Deze organisaties overspelen hun hand.”
Het kabinet heeft al laten weten niet op alle wensen van de organisaties in te gaan, maar daarmee is de coalitie niet gerustgesteld. Het CDA wil het fractieoverleg dinsdag aangrijpen om over de excuses te praten, nu daar opnieuw tumult over is ontstaan.
[…]
Discussie verscherpt
Terwijl het kabinet probeert de onenigheid zo snel mogelijk op te lossen, werd de discussie de afgelopen dagen verder aangescherpt. Zaterdag lekte een brief van belangenorganisaties, waaronder The Black Archives en Kick Out Zwarte Piet, aan het kabinet uit, naar tv-programma Nieuwsuur. In die brief werd onder meer aangedrongen op een herstelfonds, een verbod op het ‘n-woord, en het verdwijnen van Zwarte Piet uit de publieke ruimte’. Die eisen vielen slecht in Den Haag. „Dit excuusproces neemt steeds extremere vormen aan”, schreef VVD’er Van Strien maandag op Twitter. „Dit ging over een schandvlek uit het verleden. Maak er geen etnische kwestie in het heden van. Dat is onkies.” Van Strien keerde zich tegen „‘herstelbetalingen’ en andere bizarre eisen”.
Niet alle belangenorganisaties schaarden zich achter het eisenpakket. Daar valt te horen dat sommige belangenorganisaties van het momentum in de discussie over het Nederlandse slavernijverleden gebruik maken om radicalere eisen op tafel te leggen, eisen die verder gaan dan het advies van het Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden.
Het kabinet wil verder, naast de excuses zelf, onder meer een wet waarin slavernij als misdaad tegen de menselijkheid wordt vastgelegd en een fonds om de bewustwording van de slavernijgeschiedenis te vergroten.