Informele voedselinitiatieven nemen toe en voorzien in een groeiende behoefte, zoals in de wijk Oude Westen in Rotterdam. ‘Verreweg de hoogste drempel om een hulpvraag te doen, is schaamte.’
‘Ik kom voor een vriendin’, zegt een vrouw met een zwarte hoofddoek als ze over de drempel stapt van het buurthuis in de Rotterdamse wijk Oude Westen. Dan, zachtjes: ‘Ze zei dat er eten was.’ Vertwijfeld kijkt ze om zich heen, naar de rekken vol kleren met Afrikaanse print, de dozen vol boeken en de vuilniszakken gevuld met knuffelbeesten, opgestapeld tot het plafond. ‘Schaam je niet, lieve schat’, zegt Amina Ali Hussen, terwijl ze naar de vrouw toe loopt en een arm om haar schouders slaat. ‘We eten couscous.’
De 61-jarige Hussen begeleidt de vrouw naar de aangrenzende kamer, waar dampende schalen met groenten, vlees en couscous op tafel worden gezet. Sinds de coronacrisis wordt hier, in het wijkhuis van Stichting de Krachtvrouwen Oude Westen, elke dag ontbijt en avondeten klaargemaakt voor en door buurtbewoners die weinig te besteden hebben of om uiteenlopende redenen even niet thuis willen zijn. Met de Kerst maken de krachtvrouwen speciale diners klaar om de monden van tweehonderd gezinnen te vullen.
Uit een rondgang van de Volkskrant in de vijf grote gemeenten blijkt dat daar meer dan zeventig van dit soort informele voedselinitiatieven bestaan, variërend van de uitgifte van maaltijden en voedselpakketten tot buurtkastjes, waar bewoners producten in zetten die anderen gratis mogen meenemen. Anders dan de Voedselbank, die een normbedrag hanteert, zijn deze initiatieven voor iedereen vrij toegankelijk.
[…]
Het is heel mooi dat dit soort informele voedselhulpinitiatieven bestaan, zegt Tamara Madern, lector schuldpreventie en vroegsignalering aan de Hogeschool Utrecht. Maar de lappendeken aan niet-geregistreerde initiatieven maakt het landschap ook onoverzichtelijk, zegt ze. ‘Als mensen met financiële problemen niet bekend zijn bij formele instanties en ze via een buurtinitiatief voedsel krijgen, is het lastig om een beeld te krijgen van de ernst en omvang van de armoedeproblematiek.’
Dat kan de problemen vergroten. De Voedselbank Nederland, met 172 locaties door het hele land, streeft ernaar om cliënten tijdelijk van voedselpakketten te voorzien en hen na verloop van tijd over te dragen aan professionals die structurele steun kunnen bieden, zoals schuldhulpverleners of maatschappelijk werkers. Het is de vraag of gezinnen die via informele initiatieven aan eten komen ook hun weg naar die hulp weten te vinden.
[…]
De vrouw die de dozen kwam brengen krijgt een met vershoudfolie afgedekt bord couscous toegestopt, dat ze dankbaar in ontvangst neemt. ‘Zo doen we dat hier’, zegt Amina. ‘Iemand komt met bakjes, een ander brengt een tas met rijst. We delen alles. Dat zou de regering ook moeten doen. Als je alles deelt, is er geen armoede in Nederland.’