De VN-klimaattop in het Egyptische Sharm el-Sheikh is begonnen. Meer dan honderd wereldleiders praten de komende twee weken over uitstoot, duurzame energie, biodiversiteit en klimaatschade. Dat laatste staat voor het eerst officieel op de agenda van een klimaattop. Maar wat ís klimaatschade? Wie hebben er last van? En wie gaan de prijs betalen?
1. Klimaatschade, wat is dat?
Klimaatschade is verlies en onomkeerbare schade die ontstaat door klimaatverandering. Denk bijvoorbeeld aan de overstromingen in Pakistan van afgelopen maanden. Het gaat om gevolgen van klimaatverandering waarop een land zich niet kan voorbereiden, zegt Joyeeta Gupta, hoogleraar milieu en ontwikkeling aan de Universiteit van Amsterdam.
“Je kunt dijken en duinen bouwen tegen de stijgende zeespiegel, maar er is ook schade die al heeft plaatsgevonden. Zoals grote bosbranden, of de gevolgen van orkaan Ian. Dat is klimaatschade.
[…]
2. Waarom is het van belang voor ontwikkelingslanden?
De meeste ontwikkelingslanden stellen dat hun uitstoot relatief laag is geweest, terwijl ze nu al met enorme schade worden geconfronteerd, zegt hoogleraar Gupta.
“China en India hebben weliswaar een hoge totale uitstoot, maar per hoofd van de bevolking is de uitstoot vrij laag. De meeste landen in Afrika en veel kleine eilandstaten hebben een zeer lage uitstoot, maar juist wel veel schade.”
[…]
3. Waarom komt klimaatschade nu pas officieel aan bod?
Dat heeft er alles mee te maken dat de top in Egypte plaatsvindt, zegt Van de Zilver. “Er wordt al een aantal jaren op aangedrongen en je ziet echt dat Egypte er dit jaar een speerpunt van heeft gemaakt. Ze hebben zich er als gastland hard voor gemaakt om het op de agenda te krijgen. Er is tot diep in de nacht onderhandeld over die agenda.”
[…]
4. Wat wordt er dan besloten op de top?
Komt er dan straks een fonds om klimaatschade op te lossen? En hoeveel moeten rijke landen dan gaan betalen? “Ook over de vorm moet nog veel besproken worden”, zegt Van de Zilver. “Ik verwacht zelf niet dat er nu een fonds uit komt.”
Ook Gupta weet niet wat nu de oplossing moet worden. “Ik denk dat ontwikkelingslanden vooral willen dat het principe van klimaatschade wordt geaccepteerd en dat de rijke landen bereid moeten zijn om deze schade te betalen. Tot nu toe hebben de rijke landen duidelijk gemaakt dat er geen sprake is van het aanvaarden van die verantwoordelijkheid.”
5. Hoe groot is de kans van slagen?
“Er moet echt veel veranderen in de aanpak van rijkere landen voordat er echt iets gaat veranderen”, zegt Gupta. Zij worstelen vaak al met hun eigen klimaataanpak: “En als ze dan ook nog moeten gaan betalen voor de schade in armere landen, gaan ze zich zorgen maken om de kosten.”
“Ik ben bang dat dat klimaatschadeverhaal heel lang alleen een praatclub zal worden, waarbij alleen symbolische sommen geld beschikbaar worden gesteld uit al bestaande ontwikkelingssamenwerkingsbudgetten.”