COMMENTAAR VOLKSKRANT: Voor de volgende financiële crisis hoeven we geen mensenleven te wachten
COMMENTAAR PIETER KLOK
Er is weinig geleerd van de financiële crisis van 2008. Tien jaar erna werden de regels voor banken in VS al versoepeld. Dat leidt nu tot de val van de Silicon Valley Bank en de problemen bij Credit Suisse.
Tussen de financiële crisis van 1929 en die van 2008 zat een mensenleven. Het duurde 79 jaar voordat de financiële sector opnieuw ontspoorde. Dat was waarschijnlijk geen toeval. Pas toen de beleidsmakers die de crisis van de jaren dertig nog hadden meegemaakt, waren overleden, ging de financiële sector opnieuw een roekeloos avontuur aan.
In de overtuiging dat de bomen tot in de hemel zouden blijven groeien werden de regels voor banken versoepeld en buffers verkleind. Banken gingen steeds meer risico’s nemen om hun rendement te verhogen, met de dramatische ontsporing van het financiële systeem in 2008 als gevolg.
Voor de volgende financiële crisis hoeven we geen mensenleven te wachten. De kans is groot dat we er nu, vijftien jaar later, al inzitten. De regels, die in de VS na de crisis van 2008 zijn ingevoerd, werden dit keer na tien jaar al versoepeld. De Silicon Valley Bank (SVB), die nu als eerste is omgevallen, heeft daar stevig voor gelobbyd. Met andere middelgrote banken gaf de bank bijna 50 miljoen dollar uit om Congresleden te overreden.
Alleen kleine banken – met een balanstotaal tot 50 miljard dollar – waren tot 2018 uitgezonderd van de strengere financiële regels. Zulke banken waren niet too big to fail, was de gedachte. Als ze te veel risico’s zouden nemen en vervolgens in de problemen zouden komen, zou de overheid hen niet hoeven te helpen. De snelgroeiende SVB, die de explosief groeiende technologiesector van kapitaal voorzag, ervoer dit maximum als beknellend en lobbyde met succes voor een verhoging tot 250 miljard.
Nog geen vijf jaar later betalen de Verenigde Staten de prijs. De ene na de andere middelgrote bank komt in de problemen. En hoewel ze misschien niet too big to fail zijn blijkt dat de overheid ze ook niet zomaar kan laten omvallen. Dat zou een paniek op de financiële markten kunnen ontketenen die veel meer banken in de problemen brengt.
De hoop is dat bij deze financiële crisis alleen zwakke broeders als SVB en – in Europa – Credit Suisse geraakt zullen worden, maar zeker is dat allerminst. Nu al is duidelijk dat bankiers en spaarders die onverantwoorde risico’s hebben genomen – en daar in goede jaren rijkelijk voor zijn beloond – net als in 2008 met de schrik vrij komen. Andere banken staan garant voor de spaartegoeden en de centrale banken staan ook weer klaar met miljarden aan steungeld. Op ongebreidelde hebzucht staat nog steeds geen straf.
In het Volkskrant Commentaar wordt het standpunt van de krant verwoord. Het komt tot stand na een discussie tussen de commentatoren en de hoofdredactie.