Zou Louis Couperus (1863-1923) nu als non-binair uit de kast komen?
DEN HAAG – Het is hun meest gewaagde tentoonstelling ooit. Uitgerekend in het herdenkingsjaar, waarin zijn 100-jarige sterfdag wordt herdacht, vraagt het Louis Couperus Museum zich af of de Haagse schrijver non-binair avant la lettre was. We vroegen het aan schrijver Michelle van Dijk, die enkele jaren geleden zijn bekendste werk ‘Van Oude Mensen, De Dingen Die Voorbijgaan’ hertaalde.
Volgens het Haagse museum aan de Javastraat sluit de gedachtewereld van Couperus helemaal aan bij het hokje non-binair, iemand die zich man noch vrouw voelt, of juist zowel man als vrouw: ‘In zijn werk komen personages voor die fluïde van identiteit zijn en tegenwoordig zonder meer onder het begrip “queer” geschaard zouden kunnen worden.’
Couperus (1863-1923) leefde in een tijd dat er weinig tot geen ruimte bestond tussen de begrippen ‘man’ of ‘vrouw’. Maar hoewel hij getrouwd was (met zijn nicht, een schijnhuwelijk), kwam hij niet openlijk uit voor zijn seksuele geaardheid. Om met zijn eigen woorden te spreken: ‘Zoo ik íets ben, ben ik een Hagenaar.’ Dat hij nu wordt neergezet als een non-binair avant la lettre is volgens Van Dijk dan ook niet vloeken in de kerk: ‘Nee, ik denk dat het heel interessant is om met het oog van nu te kijken naar Couperus. Zijn werk laat heel erg zien dat zijn personages niet in een standaardhokje passen. Daar is een deel van zijn kunst uit voortgekomen, dat kijken naar wat voor rollen mensen in de samenleving hebben.’
Maar wie was Louis Couperus ook al weer? Oudere generaties kennen hem vooral van bekende titels als ‘Van Oude Mensen, De Dingen Die Voorbijgaan’, ‘Eline Vere’ en ‘De Stille Kracht’. Boeken die in de jaren 70 werden verfilmd of voor het toneel werden bewerkt en een groot publiek bereikten. Maar daarna werd hij door jonge generaties genegeerd.