De Raad van State heeft nog geen einde gemaakt aan het Porthos-project voor de opvang en opslag van CO2, maar het ligt voorlopig wel stil. Eerst moeten initiatiefnemers Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie en Energie Beheer Nederland (EBN) aantonen dat bij de bouw geen extra stikstof vrijkomt voor de omliggende natuurgebieden in de duinen. Die vertraging zet de klimaatdoelen van het kabinet en grote klimaatvervuilers als Shell en ExxonMobil onder druk. Voor een goed overzicht zie hier.
Porthos project aan een zijden draadje
Porthos is het samenwerkingsverband van het Havenbedrijf, de Gasunie en staatsenergiebedrijf EBN, allemaal in eigendom van de staat. Deze partijen willen een pijpleiding aanleggen van de Rotterdamse haven naar de Noordzee, om afgevangen CO2 van de industrie te kunnen transporteren naar lege gasvelden, twintig kilometer uit de kust. Porthos heeft hiervoor vergunning gekregen op basis van de bouwvrijstelling die volgens MOB in strijd is met de Europese natuurwetgeving. Een eventuele vernietiging van de vergunning zou grote gevolgen hebben voor vier toekomstige gebruikers Shell, Exxon, Air Liquide en Air Products. Immers, met de CO2-opvang denken ze tot 2030 extra tijd te winnen om nieuwe technieken te ontwikkelen en bestaande installaties om te bouwen. Daar zouden ze op veel kortere termijn andere oplossingen voor moeten vinden. Hiervoor is de vervuilers € 2 miljard subsidie toegezegd conform vast beleid van het kabinet: de vervuiler moet worden betaald van belastinggeld.
MOB had het kabinet hier uitdrukkelijk voor gewaarschuwd om zich te beraden op een bouwvrijstelling voor alleen de woningbouw en duurzame energie op basis van bijvoorbeeld de zogenaamde ADC-toets. De drie voorwaarden waaraan een project dan moet voldoen, zijn dat:
- A: er geen alternatieven zijn,
- D: sprake is van dwingende redenen van groot openbaar belang,
- C: de nodige compenserende maatregelen worden getroffen om te waarborgen dat de algehele samenhang van Natura 2000 bewaard blijft.
MOB heeft minister de Jonge een brandbrief gestuurd om te anticiperen op een streep door de bouwvrijstelling. Het kabinet heeft er uitdrukkelijk voor gekozen om deze route niet te nemen en te gaan voor een generieke bouwvrijstelling voor alle bouwprojecten inclusief megastallen en daarmee bewust dit risico genomen.