Energietransitie is op stoom (maar nog lang niet klaar)
NRC COMMENTAAR
Het is een opmerkelijk feit: zelfs tijdens de record-grauwe winterdagen van december dit jaar, wordt meer zonne-energie opgewekt in ons land dan tijdens de zonnigste zomerdagen van tien jaar geleden. Het tekent de snelheid waarmee de energietransitie zich in Nederland blijft voltrekken. Het CBS meldde eerder dit jaar dat voor het eerst meer dan de helft van de Nederlandse elektriciteit duurzaam is opgewekt. Dat is bijna vijf keer zoveel als tien jaar geleden.
Van het totale energieverbuik (elektriciteit is maar een deel van het verhaal), is inmiddels ruim 17 procent afkomstig uit duurzame bronnen. Daarmee is de doelstelling uit het Energieakkoord van 2013, dat mikte op 16 procent, ruim gehaald. Temidden van alle zorgelijke feiten over klimaatverandering is het ook belangrijk om stil te staan bij het behalen van die mijlpaal. Enorme maatschappelijke transities zijn dus mogelijk.
Maar er is geen reden om op de lauweren te rusten. Eind vorig jaar stelde de Europese Unie terecht veel ambitieuzere doelen vast. Tegen 2030 moet minimaal 42,5 procent van het totale Europese energieverbruik afkomstig zijn uit hernieuwbare bronnen. Wat dit precies betekent voor de Nederlandse inzet en nationale doelstellingen moet nog worden uitgewerkt, maar het is duidelijk dat de lat aanzienlijk hoger komt te liggen.
Er blijven forse obstakels bestaan. De meest urgente uitdaging blijft het waarborgen van voldoende opslag- en netwerkcapaciteit, want daar gaat nu nog te veel fout. Zonder effectieve opslagmethoden blijft het risico bestaan dat er op piekmomenten onvoldoende energie beschikbaar is of juist dat overtollige energie verloren gaat. De aanhoudende problemen rond overbelasting en capaciteitsproblemen van het stroomnet moeten dringend worden aangepakt om de transitie door te zetten. […]
De grootschalige aanleg van windmolens op zee brengt ook schade toe aan zee-ecosystemen, onder meer door het harde lawaai tijdens het heien voor de aanleg. Het is daarom belangrijk dat meer werk wordt gemaakt van natuurvriendelijke manieren van energie-opwekking. […]
Bij velden met zonnepanelen blijkt het goed te werken om rekening te houden met biodiversiteit door bijvoorbeeld extra beplanting en groenstroken aan te brengen. Ook het grondstoffengebruik en de recyclebaarheid van windmolens en zonnepanelen verdienen meer aandacht.
Politieke steun en overheidsmaatregelen blijven hierbij onmisbaar. De wankelende politieke steun aan deze transitie is daarom zorgwekkend. Maar niet alleen de overheid en het bedrijfsleven spelen een rol bij het houden van koers, ook burgers zijn en blijven een cruciale factor in de energietransitie. Steeds meer huishoudens investeren in zonnepanelen en andere energiebesparende maatregelen. Er is groeiende interesse in buurtinitiatieven voor gezamenlijke energieopwekking. Bewustzijn en draagvlak onder de bevolking zijn cruciaal om de overgang naar duurzame energie te laten slagen. Ondanks de successen is de klus niet af.
