Een korte cursus omgaan met teleurstellingen met klimaatadvocaat Roger Cox
Met een onwankelbaar geloof in zijn missie, vangt klimaatadvocaat Roger Cox alle tegenslagen op. Zijn voortdurende strijd tegen Shell gaat over meer dan alleen wetten: ‘We stevenen af op een volatiele, gevaarlijke wereld. En het gaat allemaal over de toekomst van onze kinderen.’
Roger Cox gelooft niet in verliezen, blijkt halverwege het gesprek op zijn kantoor in Maastricht, dicht bij de oevers van de Maas. De klimaatadvocaat heeft de zaak tegen Shell dan ook niet verloren, nee, dit arrest is slechts een tussenstap. ‘Either you win or you learn’, zegt hij met een zachte tongval.
Waar heb jij die wijsheid opgedaan?
‘O, dat komt geloof ik uit de NBA, het Amerikaanse basketbal. Maar als je zo naar het leven kijkt, dan kun je altijd verder. Of je wint, en dan kun je ook niet stilzitten, want je moet jezelf altijd zien te verbeteren. Of je leert van je fouten.’
Drie weken voor dit gesprek oordeelde het gerechtshof in Den Haag in hoger beroep dat Shell haar CO₂-uitstoot niet met een verplicht percentage hoeft bij te sturen. Een baanbrekend vonnis werd zo tenietgedaan, want in 2021 oordeelde de rechter in eerste aanleg nog heel anders. De rechtbank ging toen mee in de eis van Roger Cox en zijn cliënt, Milieudefensie. Shell moest haar uitstoot voor 2030 verminderen met 45 procent ten opzichte van 2019. Het was de eerste keer dat een individueel bedrijf door de rechter verplicht werd zijn klimaatbeleid te verbeteren. Milieuactivisten vierden feest, de naam van Roger Cox gonsde overal rond. Wie was die introverte, bedachtzame advocaat uit Limburg, die een oliegigant op de knieën wist te brengen?
Maar in hoger beroep heeft het hof nu een streep gezet door dit verplichte reductiepercentage. Milieudefensie en Cox lijden een gevoelige nederlaag. Althans, Cox denkt dus helemaal niet in dat soort termen, voor zijn ogen flakkeren slechts licht- en aanknopingspunten. ‘Kijk, ten opzichte van wat we hadden, is dit een stap terug. Maar dit arrest is nog steeds een doorbraak. Het hof stelt dat Shell een verantwoordelijkheid heeft om klimaatverandering tegen te gaan en dat het concern zich niet kan verschuilen achter de politiek of achter hun consumenten. In het arrest staat ook dat nieuwe investeringen in fossiele brandstoffen mogelijk in strijd zijn met het Akkoord van Parijs. Eigenlijk kregen we in bijna alles gelijk, maar toen kwam die gekke afslag.’
Die ‘gekke afslag’ is dat Shell wel verantwoordelijk wordt gehouden voor het tegengaan van klimaatverandering, maar niet wordt verplicht om haar emissies met een bepaald percentage te verminderen. […]
Cox bracht de Nederlandse staat, de Belgische staat en vervolgens Shell voor de rechter. ING is als volgende aan de beurt: volgens zijn cliënt Milieudefensie stoot de bank net zoveel broeikasgassen uit alsZweden, zowel door de eigen bedrijfsvoering als door financiering van de fossiele industrie. Cox: ‘We zijn druk bezig met de dagvaarding, maar ik mag nog niet zeggen wanneer die wordt uitgebracht .’