De hoge inflatie kan ons land danig ontwrichten. Kabinet, kom eens in actie
COMMENTAAR VOLKSKRANT
Het kabinet-Schoof lijkt nog niet doordrongen van de urgentie van het probleem, terwijl het bepalend is voor het succes van dit kabinet.
Het leek erop dat het inflatiespook was verdreven, maar nu keert het toch terug. Het afgelopen jaar zijn de prijzen in Nederland met 4 procent gestegen, heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek becijferd. Dat is zorgwekkend hoog, twee keer zo hoog als de 2 procent waar de Europese Centrale Bank naar streeft. Het is ook veel hoger dan het Europees gemiddelde van 2,3 procent.
De ontwrichtende werking van inflatie wordt vaak onderschat. Voortdurende prijsstijgingen maken burgers onzeker, zelfs als hun lonen meestijgen. Donald Trump heeft er voor een groot deel zijn overwinning aan te danken. Van zijn vorige regeerperiode bleek de kiezer vooral te hebben onthouden dat de economie veel stabieler was.
Wie in Nederland de hoofdschuldige is, is moeilijk te bepalen. Werkgevers wijzen graag naar de snel gestegen lonen, werknemers naar de snel gestegen winsten. Het is waarschijnlijk een combinatie van beide, waarbij moet worden opgemerkt dat het deel van de omzet dat naar arbeid gaat (de arbeidsinkomensquote) nog steeds historisch laag is, wat het logischer maakt eerst naar de bedrijfswinsten te kijken.
Normaliter wordt inflatie bestreden door de rente te verhogen, maar vanwege de veel lagere Europese inflatie gaat de rente de komende tijd waarschijnlijk juist omlaag. Verdere oververhitting van de Nederlandse economie dreigt.
En er hangt in de verte een nog donkerder wolk in de lucht. De Duitse economie hapert al geruime tijd, het is onvermijdelijk dat ook de Nederlandse economie daaronder gaat lijden. Een stagnerende economie met oplopende prijzen, stagflatie, is de vervelendste ziekte die een economie kan treffen. Om de economie aan de praat te houden, moeten de rentes omlaag en de overheidsbestedingen omhoog, maar om de inflatie te bestrijden, moeten de rentes juist omhoog en de overheidsbestedingen omlaag. Een goed medicijn is er dus niet, langdurig uitzieken is de enige remedie.
Het kabinet-Schoof lijkt nog niet doordrongen van de urgentie van dit probleem, terwijl het bepalend is voor het succes van dit kabinet. De 4 procent inflatie ligt duidelijk boven de prognose van het Centraal Planbureau voor 2025. Dat betekent dat de voorziene koopkrachtwinst wordt opgegeten door de prijsstijgingen. Tenzij de lonen ook harder stijgen dan voorspeld, maar dan wordt de loon-prijsspiraal aangewakkerd, en zal het nog moeilijker worden de inflatiegeest weer in de fles te krijgen.
Het is hoog tijd dat het kabinet met werknemers en werkgevers om de tafel gaat om te analyseren wat de belangrijkste oorzaken zijn voor de snel stijgende prijzen. Welke branches lopen voorop en waarom? Werkgevers moeten inzien dat te hoge prijzen op korte termijn prettig zijn voor hun winsten, maar uiteindelijk een groot gevaar zijn voor de economie als geheel en dus ook voor henzelf. Bij bedrijven waar de winst zwaar onder druk staat, mag van de vakbonden terughoudendheid worden verwacht.