En dan was er het besluit van de nieuwe minister van Landbouw om het stikstofbeleid van Rutte IV bij het oud vuil te zetten

Massey ferguson tractor towing a slurry tanker
Photo by Mirko Fabian on Pexels

Een surprise was het niet: in het Hoofdlijnenakkoord was het budget (25 miljard euro) al geschrapt. De vraag is wel: maar hoe nu verder?

Ontlopen Niemand is er gerust op. In de Kamer legden ook coalitiepartners het probleem opzichtig bij de minister: dit moet zij maar oplossen. In het Hoofdlijnenakkoord wordt een compleet nieuw stikstofstelsel genoemd, gebaseerd op stikstofuitstoot per boerderij, wat weer jaren uitstel zou betekenen. De andere optie, verlichting van de Europese regels, lijkt na deze week kansloos, meldde de Volkskrant donderdag.

Den Haag, juni 2024
Femke Wiersma, minister van Landbouw © Rijksoverheid Beeld: Martijn Beekman

Uit het verleden van dit dossier weten we hoe het gaat als een populaire oplossing niet voorhanden is. Een ambtelijke verkenning. Een onderzoek. Een commissie misschien. En dan, als het niet anders kan, publicaties van een nieuwe hooggeleerde die er niet helemaal, of helemaal niet, van overtuigd is of stikstof wel een probleem is, dat er data van de overheid niet kloppen, en dan adviseert dat alles is op te lossen met innovatie. De pijn nog maar eens uitstellen.

De bekende nikserigheid in de democratie: proberen populair te blijven door het impopulaire te ontlopen.

[…] Omdat te veel aan ammoniak slecht is voor de biodiversiteit en waterkwaliteit, zoekt de Haagse politiek al jaren naar manieren om de uitstoot van de landbouwsector te verminderen. Afgelopen jaar is dat niet gelukt. Tussen 2017 en 2022 daalde de ammoniakuitstoot van de landbouwsector nog van 122 miljoen tot 110,2 miljoen kilogram. In 2023 nam deze uitstoot met ongeveer 200 duizend kilogram toe.

Bij de uitstoot van stikstofoxiden, de andere schadelijke stikstofverbindingen, zette de dalende trend vorig jaar wel door. Dat komt niet door de landbouw: in die sector stagneerde in 2023 de eerdere daling van de jaren daarvoor. Omdat andere sectoren hun uitstoot wel verminderden, nam de totale Nederlandse stikstofoxidenuitstoot vorig jaar met bijna 5 procent af, tot ongeveer 154 miljoen kilogram.

Opeenvolgende Nederlandse regeringen worstelen al ruim vijf jaar met de aanpak van het stikstofprobleem. In mei 2019 zette de Raad van State in een baanbrekende uitspraak een streep door het Programma Aanpak Stikstof (PAS), dat het kabinet Rutte-II vier jaar eerder had ingevoerd. Via dit programma konden bijvoorbeeld bouwprojecten een vergunning krijgen als zij beloofden in de toekomst de stikstofneerslag op natuurgebieden te verminderen. Volgens de Raad van State was dit systeem echter te onzeker.