DUTILHHUIS

Kraken 

Kraakpanden moesten sneller worden ontruimd, was het idee achter een nieuwe wet uit 2022, die deze maand wordt geëvalueerd. De wet lijkt amper effect te hebben gehad, en vooral nieuwe problemen te hebben veroorzaakt.

Tijdens Koningsdag vorig jaar werd in de Kalverstraat een spandoek over de gevel van kledingzaak Tommy Hilfiger gegooid met de tekst: „Het is altijd Vrijmarkt in de Vrijstaat”. Een groep krakers was te midden van de Amsterdamse feestdrukte de ruimte boven de winkel binnengedrongen via de voordeur in de Taksteeg en riep vanaf het balkon tegen de oranje menigte „Takland” uit, waar voortaan „antikapitalistische” regels zouden gelden. Koningsdag werd omgedoopt tot „Woningsdag”.

Ruim een jaar later vertelt Luna, een van de krakers, dat de deur van Takland „spontaan openging”. Ze studeert en is een van de krakers van Takland. Ze wil niet met haar naam in de krant omdat kraken strafbaar is. Luna heeft zwartgeverfd haar en rolt shagjes.

De viering van het koningshuis, voor de krakers het symbool van de Nederlandse staat, was volgens haar het „perfecte moment” om een „mini-vrijstaat” uit te roepen. En omdat het zo druk was, had de politie geen tijd om te ontruimen.

Sinds 2021 stond Taksteeg 8 leeg. Het huis is van Platina B.V., beheerd door RJB Holding. De krakers wisten dit, ze hadden volgens Luna „een hele berg informatie” verzameld. RJB Holding wordt beheerd door de zoons van de oprichter, Ronny Rosenbaum. „Het is zo’n winkelpand waarmee wordt gespeculeerd.” Verloederd, volgens Luna. „Het is een krot, in een vieze straat.” Rosenbaum is volgens Quote een „flamboyante vastgoedondernemer” van het eerste uur: hij kocht in de jaren tachtig panden in de P.C. Hooftstraat. Zijn familie bezit vastgoed in allerlei Nederlandse winkelstraten. RJB Holding wil niet reageren op vragen van NRC.

[…]

Soms komt een pand na ontruiming alsnog leeg te staan. Zoals een Amsterdams kraakpand aan de Nieuwezijds Voorburgwal. Het werd onderwerp van de eerste kraakzaak onder de nieuwe wet. Zomer 2023, een halfjaar na de ontruiming, werd de actiegroep Mokum Kraakt in het gelijk gesteld door de Hoge Raad. Het pand had nooit ontruimd mogen worden, want het stond weer leeg, net als voorheen. Voor de krakers kwam die uitspraak te laat. Ze waren vanwege de nieuwe wet al vertrokken.

#

Wonen is een grondrecht dat – net als het eigendomsrecht van de huizenbezitter – beschermd wordt door zowel internationale verdragen als de Grondwet. Zo’n botsing van grondrechten vereist een afweging: welke weegt zwaarder? In de regel geven rechters daarom geen toestemming voor ontruiming als dat leidt tot leegstand. De politie kan pas daartoe overgaan als spoedeisend belang is aangetoond – bijvoorbeeld als de krakers andere strafbare feiten plegen of overlast geven, of als de eigenaar heeft bewezen dat hij plannen heeft met het pand. De nieuwe wet veranderde niets aan die belangenafweging.