Bij Unilever zouden groen en groei samengaan. Nu gaat groei toch voor
Met ambitieuze duurzaamheidsdoelen ging Unilever lang voorop in het bedrijfsleven. Maar de gigant in voedings-, schoonmaak en verzorgingsproducten heeft die doelen afgeschaald. ‘Schaamteloos realistisch’ gemaakt, zegt de topman. Teken des tijds?
Het was zo mooi, in 2010. Het Nederlandse consumentenbedrijf Unilever, bekend van de Magnum, Knorr en Dove, zou binnen tien jaar zijn afvalberg en zijn broeikasgasuitstoot halveren, en nog veel meer doen om de negatieve gevolgen van zijn bijdrage aan de consumptiemaatschappij te verminderen. ‘We geloven niet dat duurzaamheid en groei met elkaar strijdig zijn’, schreef topman Paul Polman bij de introductie van het plan. Hij zou een goeroe worden.
Toen de meeste van die ambities tien jaar later niet bleken te zijn gehaald – het bedrijf schreef er een eerlijke evaluatie over – stroopte het de mouwen nog eens op. Polmans opvolger Alain Jope zette een volgende stip op de horizon, met een aangepast doel: in 2025, dan zou bijvoorbeeld de hoeveelheid ‘maagdelijk’ plastic die het bedrijf gebruikt zijn gehalveerd.
Maar toen drie maanden geleden 2025 ineens best dichtbij bleek, werd dat doel losgelaten.
Nu mikt Jopes opvolger, Hein Schumacher, op 30 procent minder in 2026 en 40 procent twee jaar later. Ook is de deadline voor het gebruik van volledig herbruikbaar, recyclebaar of biologisch afbreekbaar plastic naar achteren geschoven. Verder liet Schumacher weten dat de doelen voor natuurbehoud en de betaling van leefbare lonen in de keten, dus lonen waarvan boeren rond kunnen komen, naar achteren worden geschoven. De doelstelling dat minimaal 5 procent van de werknemers iemand moet zijn met een arbeidsbeperking, wordt helemaal geschrapt.
[…]
Is dit gewoon een realitycheck? Of is het een teken van de nieuwe tijd, waarin bedrijven groen toch wat minder belangrijk vinden dan groei en de beurskoers?
Shell en Nestlé
Het inmiddels Britse Unilever – ruim 7 miljard euro winst vorig jaar, op bijna 60 miljard euro omzet – is niet het enige bedrijf dat terugschakelt. Ook Shell is aanzienlijk minder groen geworden, nadat het verschil in beurskoers met de Amerikaanse rivalen die onbekommerd olie en gas blijven oppompen steeds groter was geworden.
Unilever-rivaal Nestlé (onder meer KitKat, Nespresso, Maggi) kwam met een subtiele herdefinitie voor plastic. In plaats van herbruikbare verpakkingen wil de Zwitserse voedingsreus volgend jaar ‘plastic geschikt voor recycling’ gebruiken. Volgens Nestlé is het alleen een verduidelijking voor de transparantie en blijven de duurzame doelen dezelfde. Maar volgens persbureau Bloomberg scheelt het 280 duizend ton extra niet-recyclebaar plastic afval, oftewel dertig Eiffeltorens.
Unilever springt wel het meest in het oog, juist omdat het zich in het vorige decennium zo expliciet opwierp als gids naar een betere wereld, groener en socialer. Polman zelf werd een lichtend voorbeeld. Na zijn vertrek schreef hij het boek Netto Positief, met als ondertitel ‘Hoe je een succesvol en duurzaam bedrijf creëert’. De man die ooit priester wilde worden nam Unilever als voorbeeld uit de praktijk.
Maar het perspectief is veranderd. Het voorheen Brits-Nederlandse Unilever verhuisde het hoofdkantoor vier jaar geleden naar Londen, een Angelsaksisch financieel bolwerk waar duurzaamheid aanzienlijk minder hoog genoteerd staat dan op het Europese vasteland – en winst maken aanzienlijk meer.
[…]
‘Enorm zonde’
Groene activisten zien dat anders. ‘Unilever moet zich echt diep schamen’, zegt Anna Diski (31), campagnemedewerker plastic van Greenpeace UK in Londen. ‘Ze zijn de grootste verkoper van plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik in de wereld, we hebben vorig jaar uitgerekend dat ze er zeventienhonderd per seconde produceren. Dan kun je wel een mooi corporate verhaal houden over realisme en de haalbaarheid van duurzame doelen, maar in de echte wereld betekent het dat als je die afschaalt, de berg shampooflessen en crèmetubes in kwetsbare gebieden dus nóg groter wordt. Dat weet Unilever heel goed.’
‘Het is niet fijn om te horen dat een aantal voorbeeldbedrijven op de rem gaat staan’, zegt Ankie van Wersch van MVO Nederland, een netwerk van bedrijven die duurzamer en socialer proberen te worden. ‘Het zou enorm zonde zijn als Unilever die focus zou verliezen.’