DUTILHHUIS

INSTALLATIE: Het kabinet-Schoof is de grootste politieke gok die in Nederland sinds de oorlog is genomen

Het nieuwe kabinet wordt een ploeg waarin de hoofdrolspelers elkaar beloeren, hun andere oog intussen voortdurend gericht op de uitgang.

In een formele brief aan de Kamer liet formateur Richard van Zwol maandag weten dat hij zijn opdracht heeft volbracht: alle ministeries zijn van nieuwe bewoners voorzien, slechts ietsje later dan gepland. Een argeloze lezer die het nieuws een half jaar niet heeft gevolgd, zou kunnen denken dat er dinsdag een doodnormaal kabinet aantreedt. Geen woord over hoeveel moeite het heeft gekost om de formerende partijen bij elkaar te houden en of Van Zwol zelf eigenlijk denkt dat hij iets levensvatbaars op de been heeft gebracht.

In werkelijkheid is niets normaal. Het kabinet-Schoof heeft zó weinig bestuurlijke ervaring dat het alleen vergeleken kan worden met Balkenende I, de ploeg met de Lijst Pim Fortuyn. Veel LPF’ers zijn er tot op de dag van vandaag van overtuigd dat VVD en CDA in 2002 alleen met hen in zee gingen om de nieuwkomers zo snel mogelijk te laten ontsporen en hun zetels weer terug te winnen. Of het gepland was of niet: zo ging het inderdaad. Van de LPF werd na 87 dagen regeren weinig meer vernomen en de populistische greep naar de macht werd ruim twintig jaar uitgesteld.

Er is één groot verschil. De LPF was een onthoofde partij in paniek. De PVV daarentegen is een partij met een allesbepalende leider die bovendien een van de beste politieke strategen van het Binnenhof is. Hij was er als ooggetuige ook al bij in 2002 en het is honderd procent zeker dat hij zich heeft voorgenomen dat hij dit keer niet als verliezer uit dit avontuur gaat komen.

Tot nu toe speelt hij het gehaaid. Hij gaf in de formatie steeds net genoeg toe om VVD en NSC te weinig aanleiding te geven om eruit te stappen. Hij leverde het premierschap in en op papier zijn halve programma, maar hij krijgt vandaag wel zijn kabinet op het bordes, inclusief de ministers die gezien hun staat van dienst nooit geaccepteerd hadden mogen worden door de Tweede Kamer. Intussen geeft hij via zijn socialemediakanalen duidelijke signalen dat hij niet van plan is zich nog lang te laten inkapselen.

Ook na zeven maanden is er geen enkel vertrouwen gegroeid tussen de formerende partijen. Het kabinet-Schoof wordt een ploeg waarin de hoofdrolspelers elkaar beloeren, hun andere oog intussen voortdurend gericht op de uitgang. VVD en NSC hopen dat zij daar als winnaars uit gaan komen zonder dat er schade is aangericht aan de rechtsstaat en de maatschappelijke verhoudingen, maar ze hebben geen enkele garantie. Integendeel: een grotere politieke gok is in Nederland na de Tweede Wereldoorlog niet genomen.