Rathenau: Voorjaarsnota en formatie draaien investeringen in onderzoek en innovatie terug
De maatregelen in de Voorjaarsnota plus de aangekondigde bezuinigingen bij het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB draaien de voorgenomen investeringen in wetenschap en innovatie deels terug. Dat is te lezen in de publicatie Totale Investeringen in Wetenschap en Innovatie (TWIN) 2022-2028 die het Rathenau Instituut vandaag uitbrengt.
In 2024 bereiken de begrote onderzoek- en innovatie-uitgaven van de rijksoverheid een hoogtepunt. Er is totaal 9,6 miljard euro begroot voor onderzoek en 2,4 miljard euro voor innovatie. Vanaf 2025 dalen de uitgaven fors. Dat is nog zonder dat de aangekondigde maatregelen in de Voorjaarsnota (15 april) en de voorgenomen bezuinigingen bij het hoofdlijnenakkoord (16 mei) zijn meegeteld.
Projecten
Uit het overzicht blijkt verder dat de overheid de afgelopen jaren verhoudingsgewijs steeds meer onderzoekprojecten financierde ten opzichte van vrij besteedbare financiering. Van 23% projectfinanciering in 2005, via 32% in 2022 tot 43% in 2024. Deze stijging komt onder meer door projecten uit het Nationaal Groeifonds, zoals op het gebied van waterstof, recyclen van plastic en behandeling van kanker. Hoe de verhouding tussen projecten en vrij besteedbare financiering verandert door de Voorjaarsnota en het hoofdlijnenakkoord is lastig te zeggen, omdat de bedragen op beide fronten dalen.
Europa
Nederland haalt nog steeds veel wetenschapsgeld uit de Europese Unie. Van het vorige Europese kaderprogramma, Horizon 2020, ging bijna 8 procent naar onderzoekers die verbonden zijn aan Nederlandse kennis- en onderzoeksinstellingen en bedrijven. Van het huidige programma, Horizon Europa, is tot nu toe ruim 9 procent (2,8 miljard euro) van de middelen toegekend aan Nederland. Daarmee haalt Nederland van elke euro die het bijdraagt er anderhalf terug.