Ze zijn multifunctioneel, ze slaan CO2 op en ze staan ook nog mooi – er wordt gewerkt aan een comeback van de wilg
Bomen
Wilgen zijn biodiversiteits-oases. Wilg-believers proberen de oer-Hollandse boom terug te brengen.
In de Alblasserwaard, vlak bij Gorinchem, loopt boswachter Peije ’t Lam door een drassige ‘griend’, een plek in het veenweidelandschap waar wilgen groeien, in een nette rij. De oer-Hollandse bomen, vaak met een kronkelige, poreuze stam vol met spleten, gaten en kieren, zijn kleine oases van biodiversiteit. „Kijk, hier: lieveheersbeestjes, slakken, korstmossen, planten, kruiden, bloemen. En ook vogels nestelen er”, zegt ’t Lam, die namens Staatsbosbeheer het gebied beheert. Er kruipen op de wilg mieren, kevertjes, een spin, er zoemt een hommel langs. Hij duwt zijn vingers in een gat in de bast en laat zien wat er in een afstervend stukje van de wilg verstopt zit. „Bijna een soort potgrond. Als een zaadje van een elzenboom hier landt, groeit er gewoon een nieuwe boom úít de wilg.” En dan heb je ook nog de reeën die in deze griend beschutting vinden, de aalscholvers die een grote wilg verderop hebben overgenomen, de bevers die een andere boom benutten als bron van bouwmateriaal voor hun burchten.
Wilgen behoren tot de boomsoorten met het grootste effect op de biodiversiteit, dat is hier goed te zien. En voordat het Hollandse landschap volgens critici werd ‘gegrasfalteerd’, stond het er vol mee: eindeloze rijen knotwilgen langs polderweggetjes, grienden voor de productie van wilgentenen (de takken die uit de stam groeien). Ze groeien snel, en kunnen voor van alles en nog wat gebruikt worden, zoals manden, meubels en doodskisten. „Het is de Hollandse bamboe”, zegt Nienke Binnendijk aan de telefoon. Zij probeert bij het landelijke transitieprogramma Building Balance de wilg op grote schaal terug te brengen. En er zijn meer initiatieven door het hele land voor een comeback van de wilg.
Want een wilg is multifunctioneel: hij is niet alleen goed voor planten en dieren, hij slaat ook CO2 op in de bodem door zijn uitgebreide wortelstelsel en kan de sloten waarlangs hij vaak staat zuiveren en zo de waterkwaliteit helpen verbeteren.