Hoe het zorgstelsel de zorg juist in de weg zit – en wat er fundamenteel anders moet
Grote groepen Nederlanders krijgen niet de zorg waarop ze recht hebben en dat komt door het huidige zorgstelsel, stelt de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. Vier manieren waarop het beter kan volgens de invloedrijke raad, die dinsdag een advies uitbrengt.
9 Procentvan de Nederlanders ziet af van een bezoek aan de dokter om kosten te besparen. Duizenden mensen kunnen geen huisarts vinden. Spoedeisende hulpen gooien om de haverklap tijdelijk hun deuren dicht vanwege te grote drukte. De wachtlijsten voor de gespecialiseerde ggz of een plek in het verpleeghuis zijn ogenschijnlijk eindeloos. Er zijn 1.400 wijkverplegingsorganisaties, maar het is nog maar de vraag of je als kwetsbare oudere voldoende zorg thuis krijgt.
[…]
Vier manieren waarop dat zou moeten volgens de Raad.
1. Maak een einde aan de concurrentie (in de eerstelijnszorg)
Neem oogdruppels. Veel ouderen gebruiken die, verouderende ogen hebben de onhebbelijke eigenschap uit te drogen. Het toedienen van die druppels is een handeling die lucratief is voor wijkverplegingsorganisaties: simpel werk, eenvoudig te declareren bij de zorgverzekeraar.
Maar (de partner van) een oudere kan het ook zelf, zeker met behulp van een oogdruppelbril. Scheelt geld, en dan kunnen de schaarse wijkverpleegkundigen hun tijd gebruiken voor mensen die hun zorg nog harder nodig hebben.
[…]
2. Haal ouderen uit de langdurige zorg
Wellicht het meest vergaande voorstel van de RVS is om de zorg voor ouderen niet langer te betalen vanuit de Wet langdurige zorg (WLZ). Die wet zou moeten blijven bestaan voor levenslange zorg als de gehandicaptenzorg, ‘maar ouderenzorg is per definitie tijdelijk’, zegt Leerink. ‘Mensen in een verpleeghuis leven gemiddeld nog ongeveer twee jaar.’
[…]
3. Verlaag de premie, schaf de zorgtoeslag af maar verhoog de inkomensafhankelijke bijdrage
De zorgpremie, het eigen risico en de zorgtoeslag hebben volgens de RVS één ding gemeen; ze doen niet meer waarvoor ze ooit waren bedacht.
De zorgpremie en het eigen risico moesten burgers bewust maken van de kosten van zorg en goed gebruik stimuleren. In de praktijk vergroten ze vooral de verschillen tussen hoge en lage inkomens. […]
De situatie is volgens de RVS vooral nijpend voor chronisch zieken die te maken krijgen met een stapeling van eigen bijdragen, bijvoorbeeld voor ziekenvervoer of geneesmiddelen.
[…]
4. Maak meer gebruik van mantelzorgers – en betaal ze
De Nederlandse bevolking vergrijst en er is veel te weinig personeel beschikbaar om alle ouderen straks nog zorg te bieden. Den Haag kwam al met meerdere plannen om het personeelstekort aan te pakken; van goed werkgeverschap tot extra scholing. Toch neemt het tekort aan werknemers in de (ouderen)zorg de komende jaren naar verwachting alleen maar toe.
Daarom moet Nederland het noodgedwongen over een andere boeg gooien, concludeert de RVS. Die kijkt onder meer naar mantelzorgers. Door meer gebruik te maken van deze groep ‘informele zorgverleners’ kan een deel van het personeelstekort worden opgevangen, denkt de Raad.