‘Kantelpunten voor duurzame transitie dichterbij dan gedacht’
Volgens een nieuw rapport van Triodos is er groeiend draagvlak voor grote transities. „Een significante minderheid – vaak rond de 25 procent – kan al voldoende zijn voor een normverschuiving.”
Volgens een nieuw rapport van Triodos Bank, De Nederlandse economie in 2025, vertoont de transitie naar een duurzamere samenleving een vergelijkbare dynamiek als zo’n sloot met algen, en zijn kantelpunten voor een aantal cruciale transities veel dichterbij dan de onderzoekers zelf hadden verwacht. „De grote verbouwing kan beginnen”, zeggen hoofdeconoom van Triodos Hans Stegeman en onderzoeker Ernst Hobma in een online gesprek ter toelichting.
Significante minderheid nodig
Dat klinkt nogal optimistisch, als wensdenken bijna, als je het huidige politieke debat beluistert. De onderzoekers geven dan ook aan dat een belangrijke aanname daarbij is dat je voor kantelpunten in sociale systemen geen meerderheid nodig hebt. „Een significante minderheid – vaak rond de 25 procent – kan al voldoende zijn om een normverschuiving in gang te zetten, blijkt uit verschillende studies.”
Zo’n normverschuiving komt steeds dichterbij voor duurzaamheid, signaleren ze. Voor het rapport liet Triodos peilingbureau Motivaction een representatieve steekproef uitvoeren onder duizend Nederlanders. Op de stelling „de CO2-uitstoot moet veel sneller omlaag dan nu gebeurt” reageert 34 procent van de respondenten bijvoorbeeld met „volmondig ja” of „enigszins ja”. Bijna een derde zegt nee, en nog een derde bevindt zich in het midden.
„Dat lijkt op een sterk verdeelde opinie, maar je kunt het ook positiever bekijken: de groep voorstanders van snellere actie is inmiddels groter dan de groep tegenstanders”, zegt Stegeman. „Dit is een belangrijke indicatie dat een kantelpunt in gedrag dichtbij kan zijn.”
Het Triodos-rapport strookt behoorlijk met een publicatie over opvattingen van Nederlanders omtrent duurzaamheid van het Sociaal en Cultureel Planbureau, Tussen duurzaam denken en duurzaam doen, van april 2024. Daaruit bleek ook al dat een groeiend aantal mensen vindt dat de mensheid in actie moet komen om klimaatverandering tegen te gaan (74 procent in 2023 tegen 65 procent in 2019), en bijna driekwart van de bevolking vindt dat er anders geleefd moet worden.