Vaticaan expo: Het kindeke niet op stro maar op een keffiyeh
Terug van nooit echt weggeweest: de keffiyeh
Omdat kleding nu eenmaal identiteit uitdrukt, heeft zelfs het nederigste kledingstuk het in zich een politiek statement te worden. Dat overkwam ook de keffiyeh.
Waar staat eigenlijk dat er stro in die kribbe lag? Niet bij Mattheüs en Lucas, de twee evangelisten die de geboorte van Jezus beschrijven. Noem het dus vrije interpretatie om het Kindeken neder te leien op een witte doek met zwart visnetmotief.
Als hoofddeksel is de keffiyeh al een kleine eeuw een symbool van de Palestijnse natie, identiteit en het verzet tegen onderdrukking. Sinds het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas na de terreuraanvallen van 7 oktober vorig jaar, werd de keffiyeh dit jaar opnieuw populair onder aanhangers van de Palestijnse zaak en als protest tegen het harde Israëlische optreden in Gaza.
De kerststal, ontworpen door twee Palestijnse kunstenaars, is nu te zien op een tentoonstelling in het Vaticaan. Bethlehem, vlak bij Jeruzalem en grotendeels omringd door de afscheidingsmuur, ligt op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever. De keffiyeh in de kribbe moet de „culturele en historische band met de geboorteplaats van Jezus benadrukken”, aldus de organisatie die wordt gesteund door de in 2017 geopende Palestijnse ambassade bij de Heilige Stoel. Jaarlijks bezoeken ruim een miljoen christelijke pelgrims Bethlehem; het aantal christelijke Palestijnen bedraagt daar zo’n 50.000.
De kerststal herinnert Israël aan die keer dat Mahmoud Abbas, president van de Palestijnse Autoriteit, in zijn kerstboodschap zei dat „Jezus een Palestijn” was. Maar nu toont de keffiyeh in Israëlische ogen vooral aan welke kant de paus zou staan.
Vanaf de jaren tachtig kwam de ‘palestijnensjaal’ in het westen in de mode
Het is maar een lap, kun je zeggen. Textiel uit Kufa in Mesopotamië, dat ze daar op het platteland al sinds de schepping op en om hun hoofd dragen tegen de hitte en de kou. Maar omdat kleding, alle kleding, nu eenmaal identiteit uitdrukt, heeft zelfs het nederigste kledingstuk het in zich om een politiek statement te worden. Of is het: voorál het nederigste kledingstuk?
Vanaf 1936 werd de keffiyeh het symbool van de opstand door Palestijnse Arabieren tegen het Britse bestuur in het Mandaat Palestina. Zij wensten een eigen staat en het einde van de Britse steun voor een Joodse staat in spe. Toen de Britten probeerden de keffiyeh te verbieden, waarachter opstandelingen hun gezicht verborgen, gingen Palestijnen massaal over op die doek, ook stadse Palestijnen die tot dan toe een fez droegen.