Kolonialisme in tijden van mineralenschaarste: De groene illusie
kijk op NPO Start of woensdag 18 december, 22.10 uur, VPRO, NPO 2
Nergens is de keerzijde van de energietransitie zo zichtbaar als op Nieuw-Caledonië. De Franse eilandengroep heeft grote nikkelvoorraden, die essentieel zijn voor elektrische auto’s. Frankrijk wil het strategische gebied daarom behouden, met grote gevolgen voor zowel de biodiversiteit als voor de oorspronkelijke bewoners, de Kanak. Bram Vermeulen onderzoekt voor VPRO Frontlinie deze spanningen.
Terwijl Europa streeft naar een groene revolutie, veroorzaakt de nikkelindustrie op Nieuw-Caledonië grootschalige milieuvervuiling en bedreigt het de unieke biodiversiteit van het eiland. De gevolgen van de mijnbouw zijn overal zichtbaar: afgegraven bergtoppen, verwoeste mangroves. Wat ooit een tropisch paradijs was, verandert langzaam in een kaal maanlandschap.
Voor de Kanak, de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Caledonië, zijn de gevolgen nog schrijnender. Hun afhankelijkheid van de visserij wordt bedreigd door giftige ‘zones du mort’ in de mangroves, veroorzaakt door afval van de mijnen en raffinaderijen. Ironisch genoeg worden de nikkelfabrieken aangedreven door steenkool en zijn ze grotendeels in handen van buitenlandse bedrijven, waaronder Franse partijen. Bewoners ervaren een dagelijkse strijd: ‘Dit is ons thuis, maar we worden behandeld als tweederangsburgers,’ zegt een inwoner. ‘Wij blijven met lege handen achter.’
De geopolitieke spanningen op het eiland lopen intussen hoog op. Frankrijk, dat zijn nikkelvoorraden en overzeese gebieden niet wil afstaan, treedt hard op tegen de roep om onafhankelijkheid van de Kanak. Na gewelddadige protesten, waarbij doden vielen, heeft president Macron duizenden gendarmes ingezet om de situatie onder controle te krijgen.