‘Geven is makkelijker dan vragen’ – en meer levenslessen van Artsen zonder Grenzen-directeur Karel Hendriks
Karel Hendriks (38) is sinds dit voorjaar directeur van Artsen zonder Grenzen Nederland. Dit is wat hij leerde in het leven: Europese overheden schenden fundamentele mensenrechten en je kunt niet meer doen dan het maximale.
[…] Mensen die elkaar insluiten en uitsluiten – daarover raak ik niet uitgedacht. Het is absurd dat een overheid kan zeggen: jij bestaat en jij bestaat niet. Dat begint al wanneer iemand de juiste papieren mist. Computer says no. Voor deze mensen, zogenaamde staatlozen, heb ik jarenlang gewerkt bij UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN. Het is kafkaësk, misdadig, om groepen mensen op die grond fundamentele rechten te ontzeggen. Elke dag opnieuw kan ik daar pislink van worden.
Ik voel mij volledig op m’n plek bij Artsen zonder Grenzen. Landsgrenzen, politieke systemen, religieuze overtuigingen – ze bestaan, ze hebben hun functies. Wat daar bovenuit stijgt, is het humanistische principe dat niemand ooit een medemens aan z’n lot mag overlaten wanneer die, door welke oorzaak dan ook, in nood verkeert. Er zullen altijd natuurrampen en epidemieën zijn, en gewapende conflicten, massamigratie. Er zal dus ook altijd solidariteit moeten zijn, als garantie voor een menswaardig bestaan.
Mijn voornaamste drijfveer is allang niet meer het redden van mensen, maar het tonen van solidariteit. Mijn redderscomplex is verdwenen. Toegang tot medische zorg behoort tot de fundamentele rechten van de mens, die het hardst nodig is onder de zwaarste omstandigheden. Maar verwoesting en conflicten los je daarmee niet op. Uiteindelijk moeten mensen hun eigen problemen oplossen.
[…] Wij werken voor bijna 90 procent met particuliere giften en vrijwel niet met overheidsgeld. Dat is een garantie voor onze onafhankelijkheid. Wij verlenen medische noodhulp, ongeacht de politieke situatie in een land. Het is dan ook goed dat we nu geen cent ontvangen van de Nederlandse overheid. Dat Artsen zonder Grenzen ook in mijn eigen land in actie moest komen, twee jaar geleden in Ter Apel, heb ik als een schande ervaren. In Nederland heerst een bewust gecreëerde opvangcrisis, die de allerzwakste mensen treft.