Vervuiling, schaarste, klimaatverandering: hoelang kunnen waterbedrijven schoon drinkwater garanderen?
.jpg){kind=link}
Drinkwater
Zo vanzelfsprekend als het jarenlang was, is schoon water niet meer. Drinkwaterbedrijven blijven waarschuwen: als Nederland niet oppast, komt het over tien jaar niet meer zomaar uit de kraan.
Zet de kraan open en het is er: schoon water. Nederland drinkt het, doucht en wast ermee, spoelt er toiletten mee door en maakt ermee schoon. „Water voelt voor veel mensen als een comfortproduct, want het is zo fijn om lekker te douchen”, zegt Karin Lekkerkerker, teamleider technologie bij drinkwaterbedrijf Dunea. „Terwijl waterzuivering ooit begon voor de volksgezondheid.” Ze zet een grote kartonnen kaart op tafel, hier in de ‘voorzuiveringslocatie’ in Bergambacht en wijst met haar vinger langs de route die het drinkwater heeft afgelegd. Voor mensen uit de regio Den Haag is dat zo’n tachtig kilometer.
Die reis loopt van de afgedamde Maas in Gelderland naar de duinen bij Scheveningen. Onderweg zuivert Dunea, dat levert aan zeventien gemeenten in het westelijke deel van Zuid-Holland, het smerige rivierwater in tien stappen tot schoon drinkwater. „Het is zó gewoon dat we uit de kraan kunnen drinken”, zegt Lekkerkerker. „Weinig mensen vragen zich af hoe we eraan komen. Ze verwachten dat het er gewoon is.”
Drinkwaterwet
In Nederland bestaan tien drinkwaterbedrijven. Zij hebben een wettelijke taak, vastgelegd in de Drinkwaterwet, om voldoende drinkwater van goede kwaliteit te leveren aan burgers en bedrijven. Drinkwaterbedrijven mogen maar heel beperkt winst maken. Daardoor blijft de prijs van kraanwater laag.
Maar zo vanzelfsprekend is schoon drinkwater niet meer.
De risico’s zijn grofweg te verdelen in drie categorieën. De hoeveelheid: kunnen de tien drinkwaterbedrijven in Nederland wel opzuiveren tegen de bevolkingsgroei? Vervuiling: zuivering vindt nu plaats aan het eind van de keten, terwijl fabrieken in en buiten Nederland nog steeds vervuild water en PFAS lozen, en mest en bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater terecht komen. En tot slot klimaatverandering: langere periodes van droogte zullen zorgen voor watertekorten; veel neerslag in korte tijd zorgt juist voor uitspoeling van in de grond aanwezige schadelijke stoffen.
Dat geldt voor zowel het oppervlaktewater dat wordt gewonnen als drinkwater, als voor grondwater – dat zo’n 60 procent van het totaal uitmaakt. De alarmrapporten stapelden zich in de afgelopen jaren op. Deze maand nog trok de Zuidelijke Rekenkamer aan de bel over de drinkwatervoorziening in Limburg. […]
Het rivierwater dat is voorgezuiverd in Bergambacht wordt naar infiltratieplassen gepompt. Nicole van Veldhoven, woordvoerder bij Dunea, beklimt het topje van het duin en wijst over het uitgestrekte gebied naar drie grote plassen die vanaf hier zichtbaar zijn. „Het water zakt door het duinzand de bodem in en komt terecht bij de zoetwatervoorraad die daaronder ligt.”
Voor Dunea – en vier andere drinkwaterbedrijven die leveren aan de kustprovincies – zijn de duinen van groot belang. Het grondwater is aan de westkust te zout, daarom is het gebied voor drinkwater afhankelijk van oppervlaktewater. Naast het gebruiken van de duinen voor het zuiveringsproces, beschermen deze bedrijven ook het duingebied. „Natuurbeheer is een volwaardige tweede poot van onze bedrijfsvoering”, aldus Van Veldhoven.