Landbouwtransitie: De jubelton is terecht afgeschaft. Waarom dan wel een mestmiljoen?
COLUMN Frank Kalshoven, econoom en directeur Argumentenfabriek
Dankzij de boerenbelangenclub LTO leerde ik deze week de uitdrukking ‘buitenfamiliale overname’ kennen, en realiseerde me dat deze vaak samengaat met wat ik maar noem een ‘mestmiljoen’, de grote broer van de jubelton. De uitzonderingspositie van de landbouwsector bij wet- en regelgeving blijft me steeds weer verbazen.
[…]
Maar als u niet alleen een huis maar ook een buitenformaat tuin en een stal met beesten aan uw kind verkoopt, geldt blijkbaar een andere logica.
De kwestie is deze. Het gaat om het mestoverschot. De vorige landbouwminister, Piet Adema (ChristenUnie), maakte een plan om dit terug te dringen. Dat was te weinig doeltreffend (aldus de Raad van State), maar stuitte toch op hevig verzet van de dierenhoudende sector.
De partij die dat verzet aanvoerde, BBB, levert de huidige landbouwminster, Femke Wiersma. Die heeft (lees ik in de krant) het plan van Adema met wat water aangelengd en presenteert dit nu als het nieuwe voorgenomen beleid.
Onderdeel van het mestplan is een afslag op productierechten bij verkoop van het boerenbedrijf. Productierecht wil zeggen: zoveel dieren mag het bedrijf houden. Afslag wil zeggen dat bij verkoop van een boerderij x procent van de productierechten vervalt. Bij Adema gold x=30. Wiersma mikt op een lager percentage.
Met zo’n afslag daalt bij elke verkoop de omvang van de veestapel, en dus ook de omvang van het mestoverschot. Als onderdeel van een groter pakket maatregelen tegen het mestoverschot is dat een prima ingrediënt, waarbij je je nog kunt afvragen wat het beste afslagpercentage precies is. Maar dat is een detail.
Het uitzonderen van ‘familiale overnames’ van deze afslag daarentegen, is geen detail maar een hoofdpunt. Bedrijfsovernames binnen de familie zijn in het boerenbedrijf immers gebruikelijk. De afslaguitzondering doet dus direct afbreuk aan de doeltreffendheid van de mestmaatregel.
Als u uw dochter geen jubelton meer mag geven? Waarom mag de boer diens dochter dan wel een mestmiljoen cadeau doen? Dit is niet te rechtvaardigen.
Maar waar ik me dus vooral over verbaas is dat zo’n ‘familiale overname’ zomaar voorbij komt fietsen deze week. Het is wéér een voorbeeld van de ongelijke behandeling van de landbouwsector, het voortrekken ervan.
Landbouwssubsidies uit Europa, vrijstelling landbouwgrond van onroerende-zaakbelastingen, belastingbijdragen aan het Diergezondheidsfonds. En zo voort en verder.
Wat doe je met zo’n augiasstal? Uitmesten!