Adviesraad Migratie: ‘Te lang stonden werkgeversbelangen voorop’
Adviesraad migratie
Kijk wat een arbeidsmigrant bijdraagt aan de brede welvaart in Nederland, niet alleen naar hoe die bedrijven aan meer winst helpt, maant de Adviesraad Migratie in een nieuw rapport.
Nederland moet een minimum en maximum vastleggen voor het aantal arbeidsmigranten dat het jaarlijks wil opnemen. De komst van deze migranten moet bijdragen aan de Nederlandse samenleving als geheel, niet alleen aan de financiële winsten van werkgevers. Arbeidsmigranten kunnen bijvoorbeeld werk doen in het onderwijs, de zorg of de energietransitie.
Dat schrijft de Adviesraad Migratie, een belangrijke kabinetsadviseur, in een deze dinsdag verschenen rapport. Daarin staat dat Nederland de arbeidsmigratie de komende jaren zo moet vormgeven dat die gaat bijdragen aan de zogeheten brede welvaart, waaronder naast de economie ook zaken als luchtkwaliteit en woningmarkt vallen.
„Te lang hebben de kortetermijnbelangen van werkgevers om goedkope arbeid te krijgen voorop gestaan”, zegt voorzitter Monique Kremer. „Wat wij nu adviseren is een volslagen andere manier van denken.”
Eerder dit jaar pleitte de commissie-Van Zwol voor een beperking van de huidige bevolkingsgroei, die met name door arbeidsmigratie wordt aangejaagd, om collectieve voorzieningen betaalbaar te kunnen houden.
De Adviesraad ontwikkelde een puntensysteem waarmee voor migranten van buiten de Europese Unie beoordeeld kan worden of zij naar Nederland mogen komen om te werken. De migrant kan punten halen op de terreinen loon, beroep, sector, de intentie om Nederlands te leren en de beschikbaarheid en kwaliteit van woonruimte. Op basis daarvan wordt dan berekend in welke mate de migrant bijdraagt aan de brede welvaart van Nederland.
Geen tomatenplukker uit Georgië
In het model van de Adviesraad kan een tuinder geen Georgische tomatenplukker naar Nederland halen, maar wel een Georgische ict’er om te helpen zijn bedrijf te verduurzamen. […]
Om de arbeidsmigratie binnen de EU meer te kunnen sturen, moet de overheid ook eisen stellen aan arbeidsvoorwaarden, vindt de Adviesraad, bijvoorbeeld door het minimumloon te verhogen. Dat maakt het voor werkgevers minder aantrekkelijk om gebruik te maken van laagbetaalde arbeidskrachten, en juist aantrekkelijker om te investeren in automatisering. Daarnaast zouden gemeenten vergunningsaanvragen voor bedrijfsvestigingen moeten beoordelen op maatschappelijke en ecologische gevolgen.
Jullie schrijven dat het Nederlandse arbeidsmigratiebeleid twintig jaar lang geen oog had voor toekomstige effecten, zoals de druk op de woningmarkt. Wat zegt dat?
Kremer: „Doordat in de EU vrij verkeer van personen geldt, heerste het idee dat arbeidsmigratie niet te sturen valt. Sowieso past het in de tijdgeest van de afgelopen twintig jaar dat werkgevers veel in de melk te brokkelen hebben. […]
De commissie-van-Zwol pleit voor een jaarlijkse bandbreedte van veertig- tot zestigduizend migranten per jaar. Jullie schrijven dat het aantal arbeidsmigranten lager moet zijn dan dat, omdat bijvoorbeeld ook asielmigranten in die aantallen zijn meegenomen. Hoeveel lager?
Lid van de Adviesraad Paul de Beer, die meeschreef aan het rapport: „Dat hangt ervan af of de overheid erin slaagt om bijvoorbeeld mensen met een beperking, asielzoekers en statushouders aan het werk te krijgen. Als de overheid niets doet met dit onbenutte arbeidspotentieel, dan heb je al snel rond de vijftigduizend arbeidsmigranten per jaar nodig om de zorg en uitkeringen voor ouderen betaalbaar te houden. Maar als je een groot deel van de asielzoekers, statushouders en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aan werk kunt helpen, komt het aantal daarnaast nog benodigde arbeidsmigranten een stuk lager te liggen. Het gaat er ook om wie er komt. Als er vijftigduizend hooggekwalificeerde arbeidsmigranten komen, die allemaal belangrijke bijdragen gaan leveren aan de zorg, de high-tech-industrie of de energietransitie, dan heeft dat een heel ander effect op de brede welvaart dan wanneer die groep arbeidsmigranten in de tuinbouw of vleesverwerkende industrie gaat werken.”
[…]
Kunnen er überhaupt nog wel arbeidsmigranten komen als we hen niet kunnen huisvesten?
Kremer: „Het is evident dat het tekort aan woningen niet is veroorzaakt door migratie. Het feit dat gevestigde burgers steeds vaker alleen wonen, drukt meer op de woningmarkt dan de aanwezigheid van arbeidsmigranten. In dit rapport proberen wij een toekomstvisie neer te leggen waarin ook huisvesting een rol speelt. De overheid moet nieuw arbeidsmigratiebeleid ontwikkelen en daarnaast zorgen dat er meer woningen beschikbaar komen. Dit is dus niet een rapport dat zegt: ‘Er kunnen geen arbeidsmigranten meer bij vanwege een tekort aan huisvesting’.”
Welke sectoren zullen krimpen of verdwijnen als het kabinet met deze bredewelvaartsbenadering aan de slag gaat?
Kremer: „Wij zeggen van geen enkele sector dat die uit Nederland moet verdwijnen. Maar in sectoren die sterk afhankelijk zijn van arbeidsmigranten, moeten er wel wat veranderen. Ons model is een prikkel om te investeren in een hoogwaardige productie en ook serieus om te gaan met je buitenlandse arbeidskrachten.”
[…]
Kremer: „Wat de overheid niet moet vergeten is dat de hele wereld niet aan de deur staat te kloppen om in Nederland te komen werken. Nederland is lang niet meer altijd even aantrekkelijk. In Spanje wordt al tegen burgers gezegd dat ze niet naar Nederland moeten gaan om te werken, omdat de kans op uitbuiting groot is, je niet goed geholpen wordt bij gemeentes en er bijna geen huisarts meer te vinden valt. Ook om die reden is het nodig om het arbeidsmigratiebeleid te herzien. De overheid moet zorgen dat de Nederlandse economie goed, interessant werk blijft bieden aan mensen. Het risico is juist dat er anders geen migranten meer willen komen.”