Voor elke parkeerplaats die je weghaalt, komt een stukje ruimte om te leven terug
Autobesitas
Het aantal auto’s blijft stijgen, in steden is discussie over de ruimte die de auto inneemt. Wordt de auto te dik?
Een sjoelbak voor buurtbewoners. Een mini-straatbioscoop met klapstoelen en een filmscherm. Felgekleurd straatmeubilair waar kinderen vanaf kunnen glijden en volwassenen op kunnen zitten. Een buurtzwembadje, of zelfs een mini-sauna. Dat zijn een paar van de mogelijkheden die ‘collectief stadslab’ Raum in Utrecht volgende maand aanbiedt voor wat nu nog parkeerplaatsen zijn, vertelt initiatiefnemer Jesse Jop Jörg – petje op, bodywarmer aan. Hij laat een aantal van de ontwerpen zien in een loods bij de creatieve broedplaats aan de rand van Utrecht, waar hij een paar schuiven soepel door het gat van de felgekleurde sjoelbak schuift, met looping.
De experimenten zijn bedoeld om iets tegenover de vaak polariserende discussie over parkeerplaatsen te zetten, zegt hij: „Parkeren wordt op veel plekken veel duurder, in diverse binnensteden wordt de maximumsnelheid verlaagd naar 30 kilometer per uur. Op sommige plekken zijn auto’s de laatste tijd helemaal niet meer welkom. Dus er zijn veel mensen die een gevoel krijgen van: ik mag niks meer.” De ‘pop-upplekken’ zijn een poging te laten zien wat er kan ontstaan op de plaats van parkeervakken. Voor elke parkeerplaats die je weghaalt, komt een stukje ruimte om te leven terug.
Elk jaar dikker
Eén van de redenen dat de strijd op en om de parkeerplaats in veel steden oplaait, is dat de auto uitdijt. „Autobesitas”, noemde Anne Hidalgo, de burgemeester van Parijs, dit verschijnsel vorig jaar. De gemiddelde nieuwe auto die in 2023 in Europa werd verkocht, is 180,3 centimeter breed, bleek begin dit jaar uit gegevens van de Europese milieuorganisatie Transport & Environment. In 2018 was dat nog 177,8 centimeter: elk jaar wordt de gemiddelde nieuwe auto dus een halve centimeter dikker. De afgelopen tien jaar nam volgens de Consumentenbond in Europa het gemiddelde gewicht van verkochte auto’s met 9 procent toe. Ruim de helft van de nieuwe auto’s in Nederland is een SUV, vaak elektrisch. Die zijn niet alleen langer en breder, maar ook fors zwaarder door de grotere hoeveelheid metaal, plus de accu.
De laatste vijftig jaar was het behoorlijk vanzelfsprekend dat steden zich aanpasten aan de auto: de auto kreeg voorrang, voor parkeren werd veel publieke ruimte opgeofferd, en die parkeerplekken werden groter. „Die vanzelfsprekendheid is aan het verdwijnen”, zegt Jos van Ommeren, hoogleraar ruimtelijk economie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.