Met de Natuurherstelwet krijgt de koe het moeilijk op de Hollandse veengronden
Ondanks stevig boerenverzet heeft Nederland sinds zondag een Natuurherstelwet. Wat betekent de wet voor de landbouw en natuur? ‘Een doel halen in het jaar 2496 is niet meer voldoende.’
Denk aan typisch Nederlands landschap, en veel mensen zullen al snel uitkomen bij zwart-wit en roodbont gevlekte koeien in een groene wei. Elk voorjaar verschijnen ze zodra het land niet meer zacht en drassig is door de winterregen, zeker in de veengebieden waar het gras harder groeit dan op zand of klei. Maar op de Hoogwaterboerderij in Zegveld, op de veengronden van het Groene Hart, moesten de koeien dit jaar tot juni wachten op hun weidegang.
Dat was niet alleen te wijten aan het natte voorjaar. Een deel van de kudde kon in april al naar buiten. Het verschil? De grondwaterstand op hun weidepercelen. Op een deel van de percelen van de Hoogwaterboerderij – de naam zegt het al – is het waterpeil kunstmatig verhoogd.
Pijnpunt
Als veen niet onder water staat, zakt het in en ontsnapt CO2 doordat het veen afbreekt. Door het grondwaterpeil te verhogen blijft het veen behouden, vermindert de CO2-uitstoot en bodemdaling, en kan het veenweidegebied aantrekkelijker worden voor weidevogels. Het belang van vernatting wordt al langer ingezien, maar is recent nog groter geworden.
De zondag in werking getreden Natuurherstelwet schrijft namelijk voor dat EU-lidstaten herstelmaatregelen moeten treffen op veengronden in agrarisch gebruik, zoals stoppen met het afgraven van veen of akkerland naar grasland omzetten. In 2030 moet op 30 procent van de grond maatregelen zijn getroffen, in 2050 op 50 procent. Een kwart tot een derde van dat herstel moet plaatsvinden door middel van vernatting – een pijnpunt voor de Nederlandse melkveehouderij. […]
Johan Vollenbroek, die met milieuorganisatie Mobilisation for the Environment belangrijke stikstofrechtszaken won, is blij met de wet. Met name het feit dat de doelen ook gelden voor gebieden die niet onder Natura2000 vallen, biedt volgens hem aanknopingspunten voor nieuwe rechtszaken. ‘We gaan het zeker proberen, maar de uitkomst is ongewis.’
De Natuurherstelwet is op het ene punt scherp geformuleerd, en dan weer vaag. Hoe ver de vernatting van veengronden moet gaan is bijvoorbeeld onduidelijk.