Klimaatadvocaat Roger Cox zet zich 80 uur per week in om Shell veroordeeld te houden
Interview Roger Cox
Hij zette de opvoeding van zijn eigen kinderen opzij om het klimaat te redden. Maar van hoop of wanhoop wil Roger Cox niets weten. ‘Het gaat om verantwoordelijkheid nemen. Iedereen moet als een verzetsstrijder opstaan tegen dit systeem.’
In eerdere afleveringen van deze serie las Roger Cox (56) dat Trouw interviewkandidaten vraagt om een cijfer te geven. Hoe hoopvol of wanhopig voelen ze zich over het klimaatprobleem? Maar in het vergaderzaaltje van het Maastrichtse advocatenkantoor geeft hij de journalist een disclaimer. “Dat ga ik zeker niet doen.”
Waarom niet?
“Het is gewoon niet de beste vraag om te stellen, of je hoopvol of wanhopig bent. Omdat het ook iets passiefs uitdrukt. Alsof je op de bank kunt blijven zitten en kan denken: moet ik hoopvol zijn, of wanhopen? Alsof het buiten jouw bereik ligt om iets bij te dragen.”
Wat is dan een betere term?
“Verantwoordelijkheid nemen is beter. Uiteindelijk kunnen we alleen hoopvol zijn als de meest invloedrijke partijen in de samenleving, en ook wij als burgers, verantwoordelijkheid nemen. Iedereen heeft de mogelijkheid om andere keuzes te maken. Ik weet niet of genoeg mensen – topambtenaren, CEO’s bijvoorbeeld – hun positie gaan gebruiken om het verschil te maken. Maar ik weet dat het kan. Dat we dit probleem nog kunnen oplossen.”
[…]
We interviewden Shell Nederland-baas Frans Everts ook. Hij was hoopvol over het klimaat, en gaf een 7. Kijk eens naar wat Shell allemaal wél doet voor de energietransitie, zei hij. Heeft hij geen punt? Bent u niet te negatief?
“Nee, hij heeft totaal geen punt. Je kunt roepen: ‘kijk naar wat we wel goed doen!’ Maar je moet uiteindelijk kijken naar hoe het goede zich tot het kwade verhoudt. Als je het in die termen benadert, is het evident in welk patroon Shell en andere bedrijven opereren. Ze laten zien wat ze de wereld graag willen laten zien, daar zijn alle reclame- en lobbycampagnes op gericht. Dat leidt de aandacht af van wat ze niet goed doen. En wat ze niet goed doen, is vele malen groter dan wat ze wel goed doen.
“Shell opereert wereldwijd, is in meer dan 70 landen actief. Het investeert een paar miljard in duurzaamheid, dat klinkt als heel veel. Maar het steekt een veelvoud in nieuwe olie- en gasvelden, waarvan het Internationaal Energieagentschap heeft gezegd: die heeft de wereld niet meer nodig. Je moet die decennialang leegpompen om financieringen af te kunnen lossen. Dus zitten we nog decennialang met die overbodige rommel opgescheept.
“Jij stelt nu deze vraag, net als elke andere journalist. ‘Shell investeert toch ook miljarden in de energietransitie?’ Daar gaat het niet om, het gaat om de verhouding der dingen. Wat goed handelen en wat kwaad handelen is. Zolang dat kwaad nog steeds zwaarder weegt dan het goed, dan zou daar de focus naar uit moeten gaan.”
Is het verhaal van de klimaatcrisis voor u zwart-wit, met u als held en Frans Everts als boosdoener?
“Nee, het is niets van dat alles. We zitten allemaal vast in structuren. Frans Everts ook. Maar het is aan ons allen om ons daaraan te ontworstelen als dat noodzakelijk is. Om onze samenleving stabiel te houden, om een toekomst te garanderen voor de jonge mensen op deze planeet, voor toekomstige generaties. We hebben allemaal de capaciteit om ons aan die systemen te ontworstelen. Die capaciteit heb ik, en die heeft Frans Everts ook.”
U bent kritisch over Shell. Toch zag ik u na een zittingsdag de advocaat van Shell een knuffel geven. Hoe kan dat?
“We zijn allemaal mensen, met Frans Everts sprak ik ook. Het is niet aan mij om een oordeel over hen als persoon of als bedrijf te vellen. Dat is aan de rechter. Ik kan alleen een aantal feiten voorhouden aan de rechter en zeggen: als je kijkt naar hoe het recht uitgelegd moet worden, staat het vast dat dit bedrijf gewoon een kanteling moet maken. Dat is geen persoonlijke vete tegen Shell of de mensen die er werken. Met ieder van hen zou ik zo het café kunnen induiken en – ik drink geen alcohol – een alcoholvrij biertje drinken.”