DUTILHHUIS

Sandra Phlippen, hoofdeconoom bij ABN Amro

Extinction Rebellion lijmt zich vast aan de A12 om een vergelijkbare boodschap uit te dragen. Jij niet?

‘Dat is niet mijn rol. Ieder heeft haar eigen rol te spelen, Extinction Rebellion ook. Ik moest laatst spreken bij een club van mensen die veel bestuursinvloed hebben. Een lunch, heel chic. Een van de aanwezige commissarissen beklaagde zich, ‘wat zijn die XR-mensen toch vervelend, waarom laten ze ons niet gewoon ons werk doen, we zijn hartstikke goed bezig’. Nou, zei ik, feitelijk zíjn jullie niet ‘hartstikke goed bezig’. Er worden nog altijd veel te veel broeikasgassen uitgestoten om onder de 1,5 graad opwarming te kunnen blijven, ook in Nederland. Dat zijn de feiten. We kunnen er niet op vertrouwen dat de corporatewereld ‘vanzelf’ gaat minderen. Ik snap dat een ceo zich persoonlijk bedreigd kan voelen door klimaatacties, of er boos van wordt, maar misschien zijn we tegenwoordig te snel bang. Vroeger ging het er ruiger aan toe, met de kraakbeweging en de provo’s.’

Want zonder dwang doen bedrijven niks?

‘Investeren in duurzaamheid is heel duur, dat gaat ten koste van de winst en dus leg je het af tegen iedereen die dit niet doet. Er moet een gelijk speelveld zijn, met regelgeving, afdwingbaar door een autoriteit. Bedrijven zullen een veer moeten laten en het hangt van hun aandeelhouders af of ze toestemming krijgen om op korte termijn winst te laten liggen. Er zijn bedrijven die dat lukt, omdat ze een strak plan hebben en dat recht in het gezicht van hun aandeelhouders durven te bepleiten. DSM bijvoorbeeld. En Danone. Unilever is helaas teruggefloten door de aandeelhouders. Ook banken moeten eraan geloven. Van de Europese Centrale Bank moeten hun kredieten groen en emissievrij worden. Uiteindelijk is er een hogere instantie nodig die met een stok slaat om actie af te dwingen.’

Vijf Britse milieu-activisten hebben vier tot vijf jaar cel gekregen wegens het blokkeren van een snelweg bij Londen. Dit is „een zeer gevaarlijk precedent”.

Mede-oprichter Roger Hallam kreeg vijf jaar cel, Daniel Shaw, Louise Lancaster, Cressida Gethin en Lucia Whittaker de Abreu ieder vier jaar. Het zijn de langste straffen die ooit zijn gegeven voor een vreedzaam protest.

Het vonnis leidde bij de Conservatieve Partij, die de nieuwe wet invoerde, tot tevredenheid. Maar groene campagnevoerders, waaronder de grootste bedrijfsdonor van Labour, veroordeelden de uitspraak. Dale Vince, een groene energiemagnaat die eerder dit jaar een miljoen pond aan Labour gaf, drong er bij de premier op aan om in te grijpen om het „onrecht” ongedaan te maken.

„Dit is een zwarte dag voor vreedzaam milieuprotest”, zei Michel Forst, de speciale VN-rapporteur voor milieuactivisten, in een verklaring. „Dit vonnis zou het geweten van elke burger moeten schokken. Uitspraken zoals die van vandaag scheppen een zeer gevaarlijk precedent, niet alleen voor milieuprotest, maar voor elke vorm van vreedzaam protest dat op een bepaald moment niet overeenkomt met de belangen van de regering van dat moment.”

Rigoreuze acties

Just Stop Oil staat al langer bekend om haar rigoureuze protestacties; klimaatactivisten gooiden eerder tomatensoep op een schilderij van Van Gogh, besmeurden de privéjet van Taylor Swift, en gooiden oranje poeder over het wereldberoemde prehistorische monument Stonehenge.

Dit tot grote ergernis van de Britse overheid. „Just Stop Oil is een schande”, twitterde de voormalige Britse premier Rishi Sunak eerder. Volgens de actiegroep zijn dit soort acties – altijd geweldloos maar desalniettemin altijd schokkend – noodzakelijk. Want, zo is te lezen op de website van de groep: de grootste crimineel is de overheid zelf. „De Britse regering erkent dat er een klimaatcrisis is en dat deze moet worden aangepakt om wereldwijd massaal verlies van mensenlevens te voorkomen. Maar haar huidige beleid stimuleert de olie- en gasexploratie en -productie en ondermijnt de inspanningen om een versnellende klimaatgenocide aan te pakken.”