Opinie: Experimenteren met arme mensen, het is even bijzonder als zorgelijk
Waarom mogen mensen met geld experimenten met arme mensen? Gaan arme mensen meer op ons lijken wanneer we ze wat geld geven? Nee, het benadrukt en versterkt juist ongelijkheid en onrecht.
Met het project Gewoon geld geven gaat het Kansfonds zeshonderd bijstandsgezinnen gedurende twee jaar maandelijks een bedrag van 150 euro bovenop hun bijstandsuitkering geven. Wat de gezinnen met het bedrag doen, mogen ze volledig zelf weten. Het Kansfonds gaat uit van vertrouwen en legt geen voorwaarden op over de besteding van het geld. Wat dat betreft is het een van de sympathiekste armoedeprojecten die we in Nederland hebben.
Velen zullen 150 euro per maand een habbekrats vinden, en dat is het in zekere zin ook. Recent nog berekende de commissie Sociaal Minimum dat veel gezinnen die in Nederland van de bijstand leven maandelijks tussen de 200 en de 500 euro tekortkomen. Bekijk je het op weekbasis, dan is het ‘Gewoon geld’ongeveer het bedrag dat je kwijt bent aan een avondje kroeghangen met vier halve liters bier en een portie bitterballen (37,50 euro). Leef je in armoede en moet je rondkomen van 40 euro per week, dan gaat het om bijna een verdubbeling van je wekelijks vrij te besteden inkomen.
Over de auteurs
Tim ’S Jongers is politicoloog, publicist en auteur. Hij is momenteel directeur van de Wiardi Beckman-stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA. Laura Batstra is hoogleraar Orthopedagogiek aan de faculteit Gedrags- & Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen.
Effect
Wat ons echter tegen de borst stuit, is dat deelnemers aan Gewoon geld geven worden geacht deel te nemen aan een achterliggend onderzoek met als centrale vraag: wat is het effect van extra financiële armslag op het welzijn van gezinnen in armoede? Om dat effect goed te onderbouwen, komt er een zogenoemde controlegroep bestaande uit eveneens zeshonderd gezinnen die in armoede leven en die geen geld krijgen, maar wel worden onderzocht. Gezinnen die zich opgeven voor het project weten vooraf niet of ze in de gelukkige experimentele groep vallen of in de controlegroep die niets krijgt. Experimenteren met arme mensen, het is even bijzonder als zorgelijk dat dit kennelijk door een ethische commissie is goedgekeurd
[…]
Rijke mensen
Daarom stellen wij ons de vraag: waarom mogen mensen met geld experimenten met arme mensen? Dit onderzoek lijkt volledig te passen in de logica van de niet-armen: gaan arme mensen meer op ons lijken wanneer we ze wat geld geven? We kunnen die logica ook omdraaien. Laten we zeshonderd rijke mensen twee jaar in armoede laten leven en hen vergelijken met zeshonderd rijke controleproefpersonen die hun geld gewoon behouden. We kijken of de voorheen rijken in hun gedrag en emoties gaan lijken op arme mensen.