FORMATIE: Zorgplannen van de nieuwe regering zijn ‘populair, te ondoordacht en te weinig lange termijn’
Bertine Lahuis
Het regeerakkoord is slecht nieuws voor kennisinstellingen, ziekenhuizen en de zorg, vindt Bertine Lahuis. „Dit is een klap in hun gezicht.”
Bertine Lahuis (56) oogt nu rustig, maar vorige maand was ze verbijsterd toen ze de plannen voor de zorg en de wetenschap in het hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet zag. „Die zijn keihard aangekomen. Een klap in het gezicht.”
Lahuis is scheidend voorzitter van Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), waar de zeven Nederlandse umc’s onder vallen. Ze is ook bestuursvoorzitter van het Nijmeegse Radboudumc en voormalig kinderpsychiater. Vorig jaar werd ze door Skipr, een belangrijk online nieuwsplatform voor de zorgsector, verkozen tot invloedrijkste persoon in de zorg.
Wat las u in het akkoord?
„Hoop, lef, trots… Veel ronkende woorden en zinnen. De tekst gaat over bestaanszekerheid, een betrouwbare overheid, preventie centraal stellen, een goed vestigingsklimaat, personeelskrapte als prioriteit. Allemaal goeie dingen. Maar als je dat dan afpelt, als je doorleest en daarna naar de financiële bijlage kijkt, zie je veel inconsistenties. Dit is een zeer zorgelijk akkoord.”
Waarom?
„Er wordt enorm gesneden in onderwijs en onderzoeksgelden. Kennisinstellingen en universiteiten hebben in 2022 met [demissionair] minister Dijkgraaf van Onderwijs een contract ondertekend dat er tien jaar lang 215 miljoen euro per jaar extra beschikbaar komt voor hoger onderwijs en wetenschap, waaronder de umc’s. Dat was onder meer bedoeld om de werkdruk te verlagen en nieuw talent aan te trekken en op te leiden. Inclusief de afspraak om mensen aan te nemen op basis van een vast contract. Het gaat om 1.200 mensen, van wie zo’n 330 bij de umc’s. In het hoofdlijnenakkoord wordt die 215 miljoen ineens weggehaald, maar die mensen kunnen we niet zomaar ontslaan. Dus moet nu elders fors worden bezuinigd. Is dat een betrouwbare overheid?”
[…]
Lahuis heeft het regeerakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB geprint en voor zich op tafel gelegd. Op de voorkant maakte ze tal van aantekeningen bij de belangrijkste tegenstrijdigheden die ze in de tekst kon vinden.
[…]
De vier partijen willen het werken in de zorg „aantrekkelijker” maken, staat in het akkoord. Maar ook daar ontwaart Lahuis een tegenstrijdigheid: het kabinet haalt jaarlijks 130 miljoen euro weg bij het ‘Programma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg’, dat juist bedoeld is om zorgmedewerkers gemotiveerd te houden en hen met plezier naar hun werk te laten gaan.
Of neem de zin uit het akkoord om „preventie meer centraal stellen om de gezondheid te verbeteren”. Lahuis: „Maar hoe dan? Dat is helemaal niet uitgewerkt. Sterker nog, het kabinet wil honderden miljoenen bezuinigingen op publieke gezondheid, juist daarbij draait het veel om preventie.” De publieke gezondheid is voor een belangrijk deel in handen van de GGD’s, die verantwoordelijk zijn voor bijvoorbeeld de uitvoering van vaccinaties, gezondheidsvoorlichting, het consultatiebureau, het ondersteunen van jongeren met problemen en de bestrijding van infectieziektes.
[…]
U bent zeer kritisch over dit akkoord, maar straks moet uw opvolger weer met de nieuwe minister aan tafel zitten. Dat wordt geen gezellig gesprek.
„Wij zijn best wel fatsoenlijke lieden. Soms zelfs té. Maar we moeten nu lawaai maken. Er worden overal grote happen genomen uit onderwijs, wetenschap, onderzoek, preventie. Dat moet je gewoon niet doen. Dat is echt penny wise, pound foolish. We krijgen straks nog de hoorzittingen met de nieuwe bewindslieden. Dan gaan zij hopelijk uitleggen hoe ze al die inconsistenties gaan oplossen. Het INTEGRAAL ZORG AKKOORD IZA loopt formeel eind 2026 af, dus we moeten sowieso met de nieuwe bewindslieden om tafel om te bespreken hoe we het broodnodige vervolg, het IZA 2.0, gaan vormgeven.”