DUTILHHUIS

FORMATIE: WAT IS DE RACISTISCHE ‘OMVOLKINGSTHEORIE’ DIE KAMERVOORZITTER BOSMA AANHANGT?

De voorzitter van de Tweede Kamer, Martin Bosma, staat bekend om het veelvuldig uitdragen van de racistische ‘omvolkingstheorie’. Een theorie van witte supremacisten die beweren dat zwarte mensen en immigranten hun cultuur bedreigen. Socioloog Jacob Boersema beschrijft hoe deze honderd jaar oude theorie mainstream werd.

Ze horen bij een groep die zich White Lives Matter noemt, de twee mannen die ervan worden verdacht tijdens de jaarwisseling van 2022 racistische teksten op de Erasmusbrug in Rotterdam te hebben geprojecteerd. Hun actie kwam vrijwel rechtstreeks uit het boekje van ‘The Great Replacement’, in Nederland bekend als de ‘omvolkingstheorie’, die onder andere zijn weerklank vindt bij extreemrechtse politici en in rap tempo aan populariteit wint.

De ‘omvolkingstheorie’ is een samenzweringstheorie van witte supremacisten die beweren dat het eigen (witte) volk en de eigen (witte) cultuur ten onder dreigen te gaan en worden vervangen door buitenstaanders, zoals zwarte mensen en immigranten. Antisemitisme, racisme, immigrantenhaat en het beeld van een bedreigde (witte) bevolking gaan hand in hand in de omvolkingstheorie. Aanhangers van de theorie zetten die soms om in handelen, wat verder kan gaan dan het projecteren van leuzen.

[…]

In 2011 maakt de Franse schrijver Renaud Camus (niet te verwarren met Nobelprijswinnaar Albert Camus) het werk van Barrès en Binet opnieuw populair met zijn essay Le Grand Remplacement (De grote vervanging). Camus betoogt dat de niet-witte moslimimmigratie naar Europa het uitsterven van het witte ras betekent. Hij is daarmee zo expliciet racistisch dat hij in 2014 veroordeeld wordt. De Franse schrijver en presidentskandidaat Eric Zemmour pakt het handiger aan. Hij maakt de omvolkingstheorie in Frankrijk ongekend populair, mede omdat hij zijn boodschap verpakt in nostalgie: de terugkeer naar het (witte) Frankrijk van de jaren vijftig. Bovendien zaait hij verwarring, doordat hij zelf Joods is. Zijn boek Le suicide français heeft dezelfde strekking als Camus’ essay, de Franse elite heeft de grote steden aan de moslims overgedragen, maar het verkoopt beter. Toch wordt ook Zemmour verschillende keren veroordeeld voor haatzaaien.