Een uniek gezelschapje rasoptimisten: de 100-jarigen van de Volkskrant
Je zou het ze niet geven, getuige de rimpelarme portretfoto’s, maar u zag hier toch echt de honderd 100-jarigen die de Volkskrant de afgelopen twee jaar interviewde. Wat kunnen zij ons leren? Biochemicus Henne Holstege doet al tien jaar onderzoek naar vitale 100-plussers. ‘Eenzaamheid is een killer.’
[…]
Naar deze jaarlijkse ontmoeting met de eeuwelingen die de bron zijn van haar onderzoek, kijkt biochemicus Holstege elk jaar weer uit. Het hele jaar door is ze druk doende met data analyseren, haar team van inmiddels 25 onderzoekers aansturen, fondsen werven voor vervolgonderzoek én de wereld rondreizen, in haar poging andere onderzoekers te bewegen hun expertise los te laten op de verzamelde bloedmonsters en hersenweefsel van haar unieke groep 100-plussers. Holstege heeft een datahub opgezet, waarin gegevens van deze unieke groep alleroudsten, gedeeld en gezamenlijk geanalyseerd kunnen worden.
- VEEL MEER VROUWEN BEREIKEN DE 100
- Nederland telt 2.572 inwoners van 100 jaar of ouder, en vrouwen zijn in dat gezelschap ruim in de meerderheid. Ruim 80 procent van de 100-plussers is vrouw, en de 105+-club kent 80 vrouwelijke leden en slechts 6 mannen.
- 58 100-jarigen zijn op 14-jarige leeftijd gaan werken
- 23 mannen
- 35 vrouwen
- 10 100-jarigen zijn nooit getrouwd
- 0 mannen
- 10 vrouwen
- 70 100-jarigen wonen zelfstandig
- 40 mannen
- 30 vrouwen
- het Centraal Bureau voor de Statistiek verwacht de komende jaren veel honderdste verjaardagen. In 2040 zijn er volgens de prognose 5 duizend 100-plussers.
- 24 100-jarigen zijn kinderloos
- 10 mannen
- 14 vrouwen
- Lang niet alle 100-plussers in Nederland zitten achter de geraniums.
- 103 van hen, ongeveer 1 op de 25, hebben een rijbewijs. Dat moet elke vijf jaar verlengd worden na een gezondheidskeuring, dus de papieren liggen niet al dertig jaar onaangeraakt in een lade.
- 10 Nederlandse 100-plussers mogen nog op de motor stappen en
- 2 hebben een vrachtwagenrijbewijs
- 10 van de honderd geïnterviewden in de reeks zijn nooit getrouwd geweest, en dat zijn allemaal vrouwen. Toeval? Als naar alle 100-plussers in Nederland wordt gekeken blijkt dat
- 3 procent van de mannen nooit gehuwd is, en
- 8 procent van de vrouwen, bijna drie keer zoveel dus.
- Het huwelijk lijkt (of leek) mannen meer goed te doen dan vrouwen.
Dat meer dan 80 procent van de 100-plussers vrouw is, verklaart Holstege uit de rookepidemie die begon in de jonge jaren van hun mannelijke leeftijdgenoten. Op 12-jarige leeftijd beginnen met roken was in de jaren twintig van de vorige eeuw vrij normaal voor jongens. ‘We weten dat roken overal slecht voor is’, zegt Holstege. Toch lijkt de manier waarop de schade die het aanricht ook genetisch bepaald, concludeert ze voorzichtig uit het feit dat de oudste vrouw ooit, de Française Jeanne Calment, een verstokte roker was die toch de 122 jaar wist aan te tikken. ‘Op haar 115de stopte ze omdat ze slecht ging zien en haar aansteker niet meer kon vinden.’
In Rotterdam wonen de meeste 100-plussers, maar liefst 122, in Amsterdam – met meer inwoners – slechts 83. Schiermonnikoog, Vlieland en Bloemendaal staan omgerekend naar inwonertal bovenaan de lijst met meest eeuwelingen. Nu hebben de beide Waddeneilanden daar maar één 100-jarige voor nodig. De burgemeesters van 21 gemeenten hebben de laatste jaren niet vaak met taart en bloemen op pad hoeven gaan, daar is geen enkele inwoner 100 of ouder.
Wat Holstege aan het hart gaat, is de eenzaamheid die hier en daar te bespeuren valt onder de alleroudsten. Meer dan de helft woont zelfstandig. Veel dierbaren hebben ze overleefd. Dat Nederland vergeleken met andere Europese landen relatief minder 100-jarigen telt, zou daar best eens aan te wijten kunnen zijn, denkt ze. ‘Eenzaamheid is een killer. Het afschaffen van bejaardenhuizen is een vergissing geweest.’
Een gemene deler, ook onder de 100-jarigen in de Volkskrant, is dat het ‘rasoptimisten’ zijn – er wordt weinig gesomberd en gemopperd, ook al hebben ze allemaal last van fysieke kwalen, vaak zware fysieke arbeid verricht en schaarste en oorlog meegemaakt. De eeuwelingen zelf hebben zo hun eigen verklaring voor het bereiken van hun hoge leeftijd. ‘Veel vis en uien eten’ of ‘dagelijks een lepel pindakaas’. ‘Bezig blijven’ en ‘elke dag iets verzinnen om naar uit te kijken’ of: ‘Niet moeilijk denken, want dan wordt alles te zwaar.’ En misschien de meest overtuigende: ‘Het is een kwestie van geluk.’