Nederlandse regering keek weg bij geweld in Indonesië: ‘Schandalen bleven binnenskamers’
ONDERZOEK DEKOLONISATIE
De Nederlandse regering heeft willens en wetens extreem geweld van het leger tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog in de doofpot gestopt. De vele voorbeelden van excessen waren tot op het hoogste niveau bekend, maar het kabinet keek weg en bood het leger zo vrij spel om de Indonesische revolutie met harde hand de kop in te drukken.
Dat concluderen de historici Remco Raben en Peter Romijn in hun onderzoek Talen van geweld. Het boek is de laatste publicatie in een groot onderzoeksprogramma over de dekolonisatie van Indonesië.
Na de Japanse capitulatie barstte een strijd los tussen Indonesische republikeinen, die de onafhankelijkheid proclameerden (17 augustus 1945), en het Nederlandse leger. Aan beide kanten werd extreem geweld gebruikt, stellen de onderzoekers, maar de oorzaken en motieven verschilden.
Het onderzoek focust op het geweld van Nederlandse militairen. De onderzoekers vonden tal van voorbeelden: bombardementen met jachtvliegtuigen, strafexpedities van mariniers, executies, marteling en opsluiten van gevangenen en vernieling van dorpen. Demissionair premier Mark Rutte bood daarvoor vorig jaar excuses aan.
Aangedikt
In de perceptie van de oorlogvoering bij de buitenwereld speelde de Nederlandse legertop een cruciale rol. In patrouilleverslagen werd belastende informatie over excessief geweld door militairen gebagatelliseerd of verzwegen. Tegelijk werd het geweld van Indonesische zijde aangedikt.
,,De Indonesische strijders waren wreed en werden afgeschilderd als uitschot, criminelen en extremisten, terwijl onze jongens werden geroemd om hun beheerste optreden’’, zegt onderzoeker Romijn. ,,De legercommandant en zijn staf zetten zo de berichtgeving steevast naar hun hand.’’
