Pak parkinson aan voordat de diagnose komt
Geneeskunde
Als parkinson zich openbaart, is er weinig meer aan te doen. Hoogleraar Bas Bloem onderzoekt de voortekenen om de ziekte te kunnen remmen en ooit misschien te voorkomen.
Bas Bloem begint met het slechte nieuws. In Nederland is het aantal mensen met de ziekte van Parkinson in tien jaar 30 procent gegroeid. In totaal zijn er nu 63.500 mensen met deze ongeneeslijke ziekte in Nederland. „En wereldwijd is het verdubbeld, terwijl alzheimer na correctie voor leeftijd stabiliseert. Parkinson is de snelst groeiende hersenziekte.”
Wie de diagnose krijgt, weet dat het niet beter wordt: niet alleen bewegen, ook slapen, denken en seks gaan achteruit. Veel patiënten worden depressief. Het is opvallend dat iemand die zo vaak slecht nieuws moet brengen, zoveel optimisme weet uit te stralen. Met de mentaliteit van de eredivisievolleyballer die hij ooit was, zegt hij: „Mijn woeste ambitie is dat Nederland het eerste land wordt zonder parkinson.”
Aan steun ontbreekt het niet. Bloem, hoogleraar neurologie in het Radboudumc, kreeg vorig jaar de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap, de Stevin-premie van 2,5 miljoen euro. Onder meer voor zijn onderzoek naar valpreventie, waardoor parkinsonpatiënten veel
[…]
Voortekenen
Bij parkinson sterven zenuwcellen in de ‘zwarte kern’ midden in de hersenen versneld af. Deze cellen produceren dopamine, de signaalstof die belangrijk is voor beweging. Als het dopamineniveau te laag wordt, ontstaan de klachten die parkinson zo zichtbaar maken. Maar het sluimert dan misschien al twintig, dertig jaar. „En als de diagnose komt, is bijna 70 procent van het dopaminegebied al kapot”, zegt Bloem. „Dat verklaart ook dat alle pogingen om parkinson in die fase af te remmen tot nu toe mislukken.” Daarom ook is zoveel onderzoek nu gericht op de voortekenen, op de prodromale fase: obstipatie, verminderde reuk en veel bewegen tijdens de diepe droomslaap. Iets later komt asymmetrische schouderpijn en depressie en dan pas de motoriek.