Grafkistenmaker Radboud Spruit: ‘Ik ben begonnen met een kist voor mezelf’
Wat maakt het leven de moeite waard?
Het liefst zou kistenmaker Radboud Spruit (62) iedereen die hij liefheeft eigenhandig naar het graf dragen. Zelfs als dat betekent dat hij helemaal alleen overblijft. „Het zou me oprecht gelukkig maken.”
Hij maakte een checklist voor de doe-het-zelf-uitvaart. Eerste punt: bel de huisarts zodra de persoon om wie het gaat, is overleden. Komt de dood onaangekondigd, bel dan 112. Wat niet nodig is – en veel mensen niet weten – is een uitvaartondernemer te alarmeren. Kistenmaker Radboud Spruit is een groot voorstander van de doe-het-zelfuitvaart. Waarom? Omdat het helend werkt om het afscheid van een dierbare helemaal zelf af te handelen. „Mensen zijn vaak bang om iets fout te doen. Om het lichaam te laten vallen, of zo. Ik zeg dan: je kunt niets fout doen. Je moeder voelt geen pijn meer, en ze zal ook echt niets breken. Het ergste is al gebeurd, ze is overleden.”
Honderden doden heeft hij voorbij zien komen in zijn carrière, en nog nooit viel er eentje op de grond.
We zitten aan een tafel in zijn werkplaats in hartje Utrecht. Al is tafel een groot woord, het zijn twee schragen met een plank erop. De draagbaar waar hij net nog aan werkte, heeft hij voor de gelegenheid even rechtop tegen de muur gezet. Op een vliering daarboven staan drie kisten van het type Petronella (vernoemd naar zijn moeder, over wie later meer) met handgeschreven naamkaartjes erop. Deze ruimte, die aangenaam ruikt naar zaagsel, is de plek waar Spruit iedereen ontvangt. Mensen die een kist voor zichzelf willen laten maken of nabestaanden die namens een familielid op zoek zijn. Zijn laptop staat op de tafel, de telefoon ligt ernaast. „Soms begeleid ik mensen een hele week bij een doe-het-zelf-uitvaart via WhatsApp. Terwijl ik hier gewoon aan het werk ben, beantwoord ik vragen. Of mijn telefoon staat op de speaker en ik help iemand met het invullen van de vragenlijst van het crematorium. Ik zeg altijd: als het nodig is, kom ik. Maar dat hoeft nooit.”
Organisatorisch gezien stelt een uitvaart niet zoveel voor, zegt Spruit, het is vooral emotioneel iets groots. De rituelen kunnen angst inboezemen en wie er geen zin in heeft, moet er vooral niet aan beginnen. Maar nabestaanden die het juist wel willen, kunnen alles zelf en zullen daar later een goed gevoel aan overhouden. „De verzorging na het overlijden is niet heel anders dan de verzorging van de zieke daarvoor.” Spruit heeft allerlei hulpmiddelen in huis, te leen of te huur. Denk aan een schaarwagen om de kist op te vervoeren, of een kinsteun. „Al volstaat een opgerolde handdoek ook.” Hij beschikt over een koelplaat en een mobiele airco, maar het is niet verplicht om een lichaam thuis te koelen. Hij kwam eens bij een familie die de overledene koud hield met behulp van colaflessen uit de vriezer. Ging ook prima. „Al ligt het er natuurlijk wel aan hoe warm het buiten is en hoelang je iemand wilt laten liggen. Belangrijkste is dat je de buik koel houdt, want in die organen begint het ontbindingsproces.”