DUTILHHUIS

Thomas J. Price plaatst de gewone mens in het centrum van Rotterdam: ‘Zij belichaamt een nieuwe actualiteit.’

Essay Wilma Sütö 8 juni 2023

Met zijn veelbesproken sculptuur plaatst Thomas J. Price de gewone mens in het centrum van Rotterdam. Zij spiegelt het spel én de strijd binnen onze maatschappij, de realiteit vol ontmoetingen die doordrenkt zijn van sociale verwachtingen en vooroordelen, die ook doordrenkt zijn van het bewustzijn van ras. Moments Contained balt een pijnlijke dynamiek samen. ‘Daarom is het opwindend dat zij in Rotterdam ruim baan krijgt,’ zegt Price. ‘Niet zomaar ergens in de marge, maar middenin in de stad, die net als Londen een smeltkroes is van culturen. Zij belichaamt een nieuwe actualiteit.’ Een essay van Wilma Sütö naar aanleiding van een interview met Thomas J. Price.

[…]. ‘Van de maan af gezien zijn we allen even groot,’ zoals Multatuli schreef. Zijn citaat, negentiende eeuws, is nog altijd actueel als straatpoëzie. In een Rotterdamse winkelbuurt siert het de muur. Het zou ook het credo kunnen zijn van Thomas J. Price (Londen, 1981), kunstenaar en maker van een nieuw standbeeld voor Rotterdam, dat een gezicht geeft aan onze eigen tijd en omgeving. Price haalt de gewone mens naar voren, eindelijk. En zij is een vrouw, eindelijk: een zwarte vrouw.

Met rechte rug, hoofd omhoog en haar handen in de zakken van haar joggingbroek, weerstaat deze vrouw stoïcijns alle drukte en dynamiek in het centrum. Ze is leeftijdloos, een fictieve verschijning, maar eerder jong dan oud. Een sokkel heeft ze niet nodig. Op haar sportschoenen met het logo van één van de meest verkochte merken ter wereld is ze verankerd tussen inwoners en reizigers, op hetzelfde niveau als alle voorbijgangers die van overal naar ergens gaan en, net als zij, soms even blijven hangen. Wel is ze enorm groot, gigantisch zelfs, een reuzenvrouw die alleen al door haar maat en schaal tegenwicht biedt aan de bekende mannelijke krachtpatsers. Wat zij uitstraalt is de kracht van het menselijk individu zonder opsmuk, zonder zich nader te hoeven identificeren of te moeten bewijzen. Daar staat ze, het standbeeld van de 21ste eeuw, en ze mag er zijn.[…]

Metershoog in haar T-shirt, het haar in een stoere knot gedraaid, neemt dit vrouwelijke personage kalm haar territorium in. Ze verrijst als traditioneel monument van brons, opvallend zwart gepatineerd, dat zeker, maar los van het bekende superioriteitsvertoon van de mens die zichzelf als kroon op de schepping beschouwt. Zij is een onverschrokken Sister Anonymous. Of, zoals Price zelf dit punt samenvat: ‘Als gemiddelde zwarte vrouw, weliswaar twee keer zo groot als ik, staat zij vrij in de wereld.’ En dat is precies waar het om gaat: noch in de beeldende kunst, noch in de harde werkelijkheid is haar vrijheid vanzelfsprekend. Het is een verworven vrijheid; een bevochten vrijheid. Het beeld zelf maakt dat zichtbaar, op een subtiele manier, maar niet mis te verstaan. […]

De druk op zwarte mensen zich te onderscheiden als succesnummer, politieke held, activist, popster of sportster, is gigantisch. Die druk is immens. Je moet iets geweldigs van het leven maken, dan pas tel je mee.

Moments Contained suggereert dat de figuur, deze mens, deze zwarte vrouw, een vat vol ervaringen is en het hoofd biedt aan een horizon vol uitdagingen. De vergelijking met stedenmaagden is uiteindelijk maar half en half aan de orde. Droogjes repliceert Price: Well, I am not sure she’s a virgin. Zijn beeld representeert geen droomvrouw of rolmodel. Zij spiegelt het spel én de strijd binnen onze maatschappij, de realiteit vol ontmoetingen die doordrenkt zijn van sociale verwachtingen en vooroordelen – en die deep down ook doordrenkt zijn van het bewustzijn van ras, soms met geniepige, soms met openlijke discriminatie als gevolg. Moments Contained is een stoer beeld, maar balt een pijnlijke dynamiek samen. ‘Daarom is het opwindend dat zij in Rotterdam ruim baan krijgt,’ zegt Price. ‘Niet zomaar ergens in de marge, maar middenin in de stad, die net als Londen een smeltkroes is van culturen. Zij belichaamt een nieuwe actualiteit.’ […]

[…]

De druk op zwarte mensen zich te onderscheiden als succesnummer, politieke held, activist, popster of sportster, is gigantisch. Die druk is immens. Je moet iets geweldigs van het leven maken, dan pas tel je mee. Daarom doe ik er als kunstenaar alles aan om twee uitersten te vermijden, de hel van het slavernijverleden versus de overtreffende trap van het heldendom, black pain versus black magic, want de uitersten van slachtofferschap en heldendom mogen nooit bepalen of jij er als mens wel mag zijn. Het is geen voorwaarde te lijden aan collectief trauma of te excelleren als halfgod. The lack of black representation, of het nou in de kunst is, in het medialandschap of op enig ander maatschappelijk podium, schuilt in het miskennen van mensen als mensen. Het is een kick om in mijn sculpturen mijn eigen familie aan de wereld te introduceren. Hier staan wij, hier zijn wij, wij delen deze wereld.’

Citaten in het artikel zijn ontleend aan een interview van de auteur met de kunstenaar, januari 2023, Rotterdam.
Eerder werd dit stuk gepubliceerd op de website van Stichting Droom en Daad.

The lack of black representation schuilt in het miskennen van mensen als mensen. Het is een kick om in mijn sculpturen mijn eigen familie aan de wereld te introduceren. Hier staan wij, hier zijn wij, wij delen deze wereld.