‘Chemours uit Dordrecht wist al decennia van gezondheidsrisico’s pfas’
De Amerikaanse teflonproducent Chemours wist al tientallen jaren dat de pfas die het gebruikte de omgeving vervuilde en gevaarlijk was voor personeel en het milieu. Dat blijkt uit honderden vertrouwelijke documenten en Amerikaanse rechtbankstukken die het BNNVARA-programma Zembla in handen heeft.
De chemische fabriek staat sinds 1959 in Dordrecht. Eerst onder de naam van moeder DuPont, daarna onder de naam van dochter Chemours.
In 1993 wordt bij de vestiging aan de Baanhoekweg ontdekt dat er onder de fabriek een probleem is met de vervuiling van grondwater. Er worden pfas-concentraties gemeten die 75 keer hoger zijn dan de eigen norm van moederbedrijf DuPont.
Op last van het hoofdkantoor in de VS wordt een pfas-coördinator aangesteld. Die constateert dat er door kapotte en scheurende leidingen grote hoeveelheden pfas zijn gelekt waardoor er ondergronds “een stortplaats” is ontstaan. Hij waarschuwt dat de vervuiling zeer moeilijk te beheersen is en dat de verspreiding van de stof ernstige aansprakelijkheidsgevolgen kan hebben.
Zorgen over stortplaats pfas-afval in de buitenlucht
DuPont Dordrecht stelt in interne correspondentie dat de vervuiling voor 2030 moet zijn opgeruimd. In 2003 is dat nog niet gelukt, blijkt uit de stukken. In 2016 constateert de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid dat de vervuiling niet kan worden opgeruimd omdat het technisch en financieel niet haalbaar is.
Rond dezelfde tijd maakt DuPont zich ook zorgen over de stortplaatsen in de buitenlucht die het bedrijf gebruikt voor pfas-afval. De coördinator schrijft dat het ethisch gezien het beste is om metingen te gaan doen, maar dat daar politieke problemen bij komen kijken.
De eerste aanwijzingen dat pfas schadelijk is, dateren al uit de jaren 60 en 70. Proeven met ratten en apen laten zien dat kleine doses al grote gevolgen hebben voor de gezondheid. Ratten krijgen oogafwijkingen, proefapen overlijden binnen drie weken. In 1979 onderschrijft een medewerker in de VS in een memo de negatieve gevolgen van blootstelling aan pfas. Onderaan het documentje staat in hoofdletters: “Vertel dit alleen aan hen die het moeten weten”.
‘Stoppen met alle pfas-emissies’
Een van de opvallendste documenten is een verslag van een vergadering op het hoofdkantoor van DuPont in het Amerikaanse Wilmington in mei 1984. DuPont concludeert tijdens het overleg dat het uiteindelijk moet stoppen met alle pfas-emissies, maar wel zonder dat het bedrijf er economisch last van heeft.
De directie beseft dat als ze niets doet, ze in toenemende mate aansprakelijk kan worden gesteld. DuPont schrijft dat het op dat moment al aansprakelijk is voor de afgelopen 32 jaar.
Veel meer pfas in bloed medewerkers
Omdat DuPont zich zorgen maakt over de gezondheidseffecten wordt vanaf begin jaren 80 regelmatig bloed afgenomen van medewerkers. De pfas-waardes van de medewerkers in Dordrecht zijn hoger dan die van collega’s in andere vestigingen. Eén medewerker heeft zelfs meer dan 11.000 microgram per liter in het bloed, terwijl de veilige grens 6,9 microgram per liter is.
In 1992 wordt wetenschappelijk een verband gelegd tussen pfas en prostaatkanker. De leiding van DuPont stuurt een bericht over de studie naar alle vestigingen, ook naar Dordrecht. En voegt eraan toe dat het te prematuur is om de bevindingen te delen met medewerkers.
Reactie Chemours
Chemours, zoals DuPont nu heet, heeft niet inhoudelijk gereageerd op de bevindingen van Zembla. Het bedrijf vindt dat Zembla “ongeloofwaardige journalistiek” bedrijft en schrijft aan de redactie: “We hebben deze fabriek op verantwoorde wijze en volgens de hoogste normen gedreven en we zullen dat blijven doen, net als we ons zullen blijven inzetten om goed te doen in de gemeenschappen waarin we actief zijn.”
De uitzending van Zembla – De PFAS-doofpot’ is donderdag om 20:25 uur te zien op NPO2.
Pfas is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die vuilafstotend, waterafstotend en brandwerend zijn. Vanwege die eigenschappen worden ze gebruikt voor veel producten: van regenjassen en anti-aanbakpannen tot blusschuim. De stoffen zijn niet of nauwelijks afbreekbaar. Als mensen over een lange periode kleine hoeveelheden pfas binnenkrijgen, kan dat schadelijk zijn voor het immuunsysteem en kanker veroorzaken.
Chemours en moeder DuPont weten al tientallen jaren van de gezondheidsrisico’s van pfas