Sandra Phlippen: Hebben we te weinig mensen of te veel banen?
Coronasteun, energiesteun. We zitten in een compensatie-economie. Maar als we iedereen compenseren om alles bij het oude te houden dan maken we geen draai naar een fossielvrije economie, zegt Sandra Phlippen, hoofdeconoom bij ABN Amro.
Dit artikel is afkomstig uit Trouw. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.
Het voelt wel eens alsof ze ‘de zuinige econoom’ is, zegt Sandra Phlippen, als ze een slok van haar zwarte koffie neemt. Ze zit in een koffietentje in de buurt van haar huis in Rotterdam, zo ongeveer naast de Euromast.
Maar dat is dan maar zo, zegt ze. Want ze meent het als ze zegt dat het goed zou zijn voor onze economie als er weer wat meer bedrijven failliet zouden gaan. “In een gezonde economie komen er nieuwe bedrijven bij en verdwijnen de bedrijven die niet toekomstbestendig zijn. Maar door de corona- en energiesteun van de overheid bleven de meeste bedrijven behouden.”
“Tegelijkertijd konden Nederlanders tijdens de lockdowns ook hun geld niet uitgeven. In totaal stond er daardoor zo’n 50 miljard euro extra aan coronaspaargeld op Nederlandse bankrekeningen”, meldt de econoom. “Toen de coronamaatregelen werden opgeheven gingen mensen dat spaargeld langzaam maar zeker uitgeven aan de dingen die ze hadden gemist: de horeca, vakantieparken. Dat creëerde nog eens extra werk, met name in de dienstverlenende sector.”
[…]
De kansen van een krappe arbeidsmarkt
Wat is er eigenlijk mis met een krappe arbeidsmarkt? “In principe niets”, zegt de econoom. “Een krappe arbeidsmarkt betekent dat vakbonden loonsverhogingen kunnen afspreken en meer mensen werk vinden. Er zijn nog nooit zoveel mensen aan het werk geweest als nu. We zagen personeelstekorten als een olievlek doorsijpelen naar bijna alle sectoren, zelfs die waar normaal geen tekorten zijn. Zoals in de schoonmaak bijvoorbeeld. En dat gaf schoonmakers eindelijk een betere uitgangspositie in cao-onderhandelingen.”
En er zijn nu mensen aan het werk die eerder van een uitkering leefden, vertelt Phlippen. “Hier in Rotterdam hebben best wat mensen uit de bijstand een baan gevonden. Datzelfde zie je bij mensen met een migratieachtergrond, die nog te vaak gediscrimineerd worden. Ook zij vonden de afgelopen tijd makkelijker werk. Allemaal voordelen van een krappe arbeidsmarkt”, zegt ze.
[…]
De oplossingen
En daarom zou het goed zijn, vervolgt Phlippen, als meer bedrijven die niet toekomstbestendig zijn, omvallen. Want dan komen er arbeidskrachten vrij. “Natuurlijk moeten we dan wel goed nadenken over hoe we de mensen die daardoor hun baan verliezen om- en bijscholen naar sectoren waar in de toekomst genoeg werk is.”
[…]
Als voorbeeld noemt ze de Belastingdienst en het UWV. “Het is tijd dat de overheid grootschalig durft te investeren in zichzelf. Hun IT-systemen moeten beter”, vindt de econoom. Want het UWV zit op een goudmijn aan data, maar kan er door gebrekkige systemen niet alles uitslepen.
[…]
Meer uren werken of meer arbeidsmigranten?
Kunnen meer arbeidsmigranten, of mensen stimuleren méér uren te werken, niet helpen om de krapte op te lossen? “Dat zijn ook opties”, zegt ze. “Alleen migratie loopt tegen politieke onwil aan. Ook het gebrek aan woonruimte maakt arbeidsmigratie lastig. Het leidt tot weerstand bij burgers en daardoor in de politiek.”
“En ik ben eigenlijk niet voor meer uren werken. Het arbeidsaanbod is op dit moment al heel hoog, vergeleken met onze geschiedenis maar ook in vergelijking met andere landen”, zegt ze.
In de verdeling van werk is nog wel wat te doen. Als mannen wat minder werken, kunnen vrouwen meer werken. Maar dat is het ook wel, zegt ze. “En wat willen we als samenleving doen met nog meer werken? Dan hebben we nog meer inkomen en we zijn al een enorm welvarend land, ook al voelen we dat nu niet zo met deze inflatie. Maar wat gaan we doen met nog meer geld? Nog meer consumeren? We moeten juist de omslag de andere kant op maken.”