DUTILHHUIS

Het klimaat trekt zich niets aan van weerstand tegen de Europese Green Deal – A 12 – NRC Commentaar

Natuurherstel

Gezocht: politici die bereid zijn om risico’s te nemen. Die de kiezer niet te veel naar de mond praten. Die grote stappen durven te zetten op het gebied van klimaat- en natuurbeleid. Want dat is keihard nodig. De extreme droogte in Spanje, waardoor het water nu al gerantsoeneerd moest worden; het recente noodweer in Italië waardoor 36.000 mensen ontheemd zijn geraakt en voor vele miljoenen aan (economische) schade dreigt. Het zijn de jongste voortekenen van de veel extremere weerpatronen als gevolg van klimaatverandering. Ook Nederland is daar niet immuun voor, zo bleek vorig jaar, toen rivieren droog vielen. En in 2021, tijdens de overstromingen in Limburg, België en Duitsland. En dat is dan alleen nog Europa.

Maar hoewel ambitieus Nederlands en Europees beleid noodzakelijk is, zijn de voortekenen ongunstig: terwijl de Europese Commissie een ambitieuze Green Deal heeft opgetuigd, neemt het verzet hiertegen met rasse schreden toe. De verkiezingswinst van de BoerBurgerBeweging (BBB) is niet onopgemerkt gebleven in de rest van Europa. Europese zusterpartijen van het verschrompelde CDA zijn geschrokken van de ongekende maatschappelijke krachten die boerenorganisaties weten los te maken. Boeren die oprecht willen meedenken, en die zijn er genoeg, leggen het af tegen de boeren met de grootste financiële belangen, de grootste mond en de grootste tractoren – wie durft daar nog tegenin te gaan?

De Europese liberalen beginnen zenuwachtig te worden: zij vrezen dat de boeren in klimaatbeleid straks worden ontzien ten koste van industrie en ondernemers. De Franse president Macron riep recent op tot „een reglementaire, Europese pauze” op het gebied van groene wetgeving. Parijs vindt dat de groene plannen „niet te schadelijk moeten zijn voor de Europese industrie”. De Belgische premier De Croo had het deze week over de „pauzeknop indrukken”. „Europa moet zich hoeden voor een lasagne van regels, waardoor het moeilijk wordt nog te investeren. (…) We moeten de kar niet overladen.”

Macron haalt er op zichzelf een sterk argument bij: als de EU een geopolitieke speler wil worden en wil blijven concurreren met de VS en China, dan is een sterke industrie nodig. Maar dit is precies het probleem. Er zijn altijd redenen te verzinnen waarom het klimaat maar even moet wachten. De ene keer zijn het boeren die tijd nodig hebben om zich aan te passen, dan wordt de oorlog in Oekraïne erbij gehaald of de (economische) krachtmeting in de wereld. En oh ja: volgend jaar zijn er Europese verkiezingen. Allemaal goed en wel, maar het klimaat trekt zich daar weinig van aan. Veel politici blinken uit in het creëren van valse tegenstellingen. Natuur versus landbouw. Stad versus platteland. Rijk versus arm. Terwijl de aanpak van klimaatverandering juist vraagt om een langetermijnvisie. Er is een systeemverandering nodig die verder reikt dan individuele of nationale belangen, een standpunt dat electoraal moeilijker te verkopen is.

[…]

Voor wie klimaatbeleid niet omarmt uit overtuiging, geldt ook het welbegrepen eigenbelang. Wie wil dat kinderen opgroeien in een leefbare wereld, zal zich tot de toekomst moeten verhouden. Waar de kern van ieder politiek vergezicht de afgelopen decennia was gericht op economische groei en het verbeteren van ieders leefomstandigheden, begint het steeds meer te draaien om het eerlijk verdelen van de pijn. Want pijn zal er geleden worden: Europese burgers consumeren gemiddeld veel meer dan de planeet op dit moment aankan. Dat is geen prettige boodschap, maar het is wel het eerlijke verhaal. Iedere politicus die zegt dat zijn electoraat geen last zal krijgen van klimaatverandering, belazert de kluit.