INTERVIEW Rob Jetten: ‘We moeten niet opnieuw van één land afhankelijk worden’
Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie (D66)
Nederland is officieel van zijn verslaving aan Russische energie af. Maar, waarschuwt minister Jetten, de crisis is nog niet voorbij. „De noodzaak om energie te blijven besparen en verder te verduurzamen blijft groot.”
[…]
Er is jarenlang gewaarschuwd voor afhankelijkheid van Rusland. Waarom kon dit niet eerder?
„Daar kun je proefschriften over schrijven. Er zijn momenten genoeg geweest waarop we hadden kunnen breken met Russisch gas. Na de annexatie van de Krim in 2014. Na MH17 in datzelfde jaar. Terugkijkend kun je je afvragen of we daar adequaat genoeg op hebben gereageerd. Ook vanuit klimaatperspectief was het beter geweest eerder te stoppen met deze fossiele energiebron. De harde werkelijkheid is dat we pas in actie komen als we zelf geraakt worden in de portemonnee, als de leveringszekerheid in gevaar komt. Blijkbaar is er een prijsprikkel nodig.”
De harde werkelijkheid is dat we pas in actie komen als we zelf geraakt worden in de portemonnee
[…] „Wij hebben de luxe voor onszelf te kunnen zorgen, maar armere landen hebben die niet. Een Afrikaanse minister vertelde dat een lng-tanker die bijna in een haven van zijn land lag toch weer weg voer om Europa te beleveren.”
Shell en BP verwachten minder van die versnelde verduurzaming en houden voorlopig nog even vast aan fossiel. BP gaat zelfs meer winnen.
„Het is natuurlijk zwaar teleurstellend dat die bedrijven hun duurzaamheidsplannen gaan vertragen als ze zoveel verdienen. Je hoopt toch dat ze een morele verantwoordelijkheid voelen om een deel van hun forse winsten in te zetten om meer hernieuwbare energie te produceren. Een Nederlandse rechter heeft Shell verplicht om sneller te verduurzamen. En ons systeem om CO2-uitstoot te beprijzen, dwingt bedrijven ook naar netto nul te gaan.”
Ruilen we niet de ene afhankelijkheid in voor de andere? Europa leunt zwaar op Qatar voor alternatief gas.
„Voor vloeibaar gas hebben we komende jaren een meer diverse import nodig. En op langere termijn geldt hetzelfde voor de import van waterstof. We moeten zorgen dat we niet opnieuw van één of enkele landen afhankelijk worden. Ik kom in maart met een plan hoe dat te doen.”
Wat verwacht u voor komend jaar? We hebben deze winter ‘gered’ door veel lng in te kopen. Maar voor volgende winter (2023-2024) is dat ook nodig en er is een kaper op de kust. China heeft zijn zero-Covid-beleid losgelaten en zal vermoedelijk veel meer gas nodig hebben.
„Je kunt wel een hoop lng-capaciteit bijbouwen maar dat is geen garantie dat je ook lng krijgt. Dat is een kwestie van concurrentie. Wij zijn bereid om fors boven de wereldprijs te betalen om onze energievoorziening veilig te stellen, maar dat betekent hogere prijzen.
„Daarom is het belangrijk dat we blijven doorgaan met energie besparen. Daar hebben we afgelopen jaar echt een klapper mee gemaakt. Nederlandse bedrijven en huishoudens hebben een kwart minder gas verbruikt dan normaal. Dat is ongeveer gelijk aan de hoeveelheid Russisch gas die we vroeger via pijpleidingen importeerden. De moeilijkheid nu is dat de prijzen weer iets gedaald zijn, al zijn ze nog altijd hoger dan normaal. Dat verlaagt de prikkel om te besparen. Maar we moeten doorgaan, anders komen we onszelf in de loop van het jaar opnieuw tegen.”