En wat nou als we die gebroken heup niet opereren?
Geef kwetsbare oudere patiënten de keuze en dan blijkt bij een gebroken heup – toch een levensgevaarlijke aandoening – vaak geen operatie te volgen, zo zien artsen van het St. Antonius Ziekenhuis. Sinds kort betrekken zij patiënten en hun familie actief bij de beslissing. ‘Als je vraagt: ‘Wat wilt u nog in het leven?’, staan bovenaan: geen pijn en bij mijn familie kunnen zijn.’
In de nacht van 14 op 15 november moet de moeder van André Blonk naar de wc in het verpleeghuis waar ze sinds februari woont. Thuis ging het niet meer: ze kampt met dementie, kreeg de magnetron niet meer aan de praat, vergat haar jas, werd angstig als de thuiszorg binnenkwam.
Op weg naar de wc struikelt mevrouw Blonk, en later die nacht nog een keer. Het zorgpersoneel is er snel bij, lapt haar zo goed mogelijk op, enzet haar ’s ochtends in de rolstoeltaxi naar het ziekenhuis. Daar blijkt het onvermijdelijke: een gebroken heup.
‘In een apart kamertje vertelde een jonge arts dat een operatie voordelen heeft, maar zeker ook nadelen’, zegt zoon André Blonk. ‘Dat het voor een 93-jarige vrouw met dementie heel moeilijk is om te revalideren en weer mobiel te worden. En dat niet opereren ook een optie is.’
Ongelukkige val
In Nederland breken elk jaar 16 duizend mensen een heup. Bijna zonder uitzondering zijn dat ouderen die vallen: van hun fiets, over een kleedje, of gewoon na een struikelpartij omdat met het klimmen van de leeftijd het coördinatievermogen achteruitgaat. […]
Detlef van der Velde is er traumachirurg en heeft zodoende al honderden ouderen op zijn operatietafel gehad. ‘Wat mensen nogal onderschatten’, zegt Van der Velde, ‘is dat een gebroken heup een levensgevaarlijke aandoening is.’
Dat is geen bewering uit de losse pols. Van der Velde houdt sinds 2016 een database bij van alle heuppatiënten op zijn afdeling. De cijfers zijn keihard: zelfs van de fitte ouderen (‘de oppas-opa’s en -oma’s’) overlijdt ongeveer een op de vijf heupbreukelingen binnen een jaar. Van de kwetsbaarste groep (verpleeghuisbewoners, mensen met meerdere aandoeningen, ondervoede patiënten) overlijdt een op de drie binnen een kwartaal, en bijna de helft binnen een jaar.
40 procent van álle patiënten kampt met complicaties na de operatie: een delier, een urineweginfectie, een longontsteking.
[…]
Dankzij een nieuwe manier van pijnstilling kan die laatste fase bij iemand met een gebroken heup verrassend lang duren. Overleden de allerkwetsbaarste patiënten aanvankelijk gemiddeld binnen negen dagen na de operatie, inmiddels vinden de onderzoekers steeds meer ‘uitschieters naar boven’, door gerichtere pijnstilling zonder de bijwerkingen van eerder gebruikte morfine-achtige pijnstilling.
De moeder van André Blonk is een van hen, ruim twee maanden na haar ongelukkige val leeft ze nog altijd. Sterker, hoewel haar heup niet is geopereerd, lukt het haar toch af en toe om met behulp van de fysiotherapeut enkele stappen te zetten.