Twee gasboringen voor drie verlaten stallen: hoe de stikstofhandel in een Drents dorp juist tot meer uitstoot leidt
Bedrijven en overheden zijn naarstig op zoek naar stikstofruimte. De enige oplossing: stikstofrechten kopen. In het Drentse dorp Wapse blijkt hoe het systeem dat de uitstoot moet terugdringen die juist vergroot.
Rondom de boortoren is een kleine nederzetting van bouwketen verrezen. Het monotone gebrom van aggregaten weerkaatst in de houtsingel. Sinds november verricht het gasbedrijf Vermilion hier twee diepboringen; 24 uur per dag, zeven dagen per week, 130 dagen lang. Op 600 meter afstand van het Natura 2000-gebied Drents-Friese Wold.
Hier, op 2 kilometer van het Drentse dorp Wapse, wil het Canadese Vermilion de komende jaren ruim 3 miljard kuub aardgas winnen. Tot weerzin van de gemeente Westerveld, milieuorganisaties en de omgeving.
Hun juridische strijd was tevergeefs. Toch kwamen de boringen even op losse schroeven te staan, toen de Raad van State begin november oordeelde dat ook een vergunning nodig is voor tijdelijke stikstofuitstoot tijdens bouwactiviteiten, zoals de aanleg van een boorput.
[…]
Terwijl het ministerie van LNV de tanden stukbijt op een ‘woest aantrekkelijke’ uitkoopregeling voor boeren, is een ware stikstofmarkt ontstaan: onzichtbare maar schaarse stikstofruimte wordt verhandeld met behulp van marktplaatsen en makelaars. Sinds de Raad van State begin november een streep zette door de bouwvrijstelling, is het dringen: ook bouwbedrijven, projectontwikkelaars en multinationals melden zich.
[…]
‘Lucratieve business in niks’
De uitkomst van de Drentse stikstofdeal staat haaks op het doel om stikstofuitstoot terug te dringen. ‘Door dit soort creatieve constructies neemt de daadwerkelijke uitstoot van stikstof en ammoniak toe in plaats van af’, zegt Raoul Beunen, universitair hoofddocent omgevingsbeleid bij de Open Universiteit.
Bovendien is nooit betaald voor de stikstofruimte die nu plots veel geld waard is. Voor veel ‘vergunde’ stikstofruimte is zelfs nooit formeel een vergunning aangevraagd of verleend; een melding volstond. Dat geldt ook voor de betreffende boerenbedrijven in Wapse. ‘Het is handel in juridische fictie, een lucratieve business in niks’, vindt Alie Eiting, die zich namens Milieudefensie in Drenthe verzet tegen de gasboringen.
[…]
‘Het kabinet vindt dat het niet mogelijk mag zijn om nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken op basis van activiteiten die al geruime tijd zijn gestopt’, aldus een woordvoerder van het departement. Op korte termijn wil het ministerie de voorwaarden voor extern salderen aanscherpen.
In Wapse zullen ze er niet veel meer aan hebben. Milieudefensie heeft een handhavingsverzoek ingediend. ‘Maar tegen de tijd dat de termijn verstreken is’, zegt Alie Eiting, ‘zijn de boringen al klaar.’