Kunstenaars starten rechtszaak: kunstmatige intelligentie maakt inbreuk op ons auteursrecht
Mogen de makers van speciale kunstmatige intelligentie-programma’s die in staat zijn prachtige kunstwerken te maken zomaar leunen op bestaande werken? Nee, vindt een groep kunstenaars. Ze starten een zaak.
Een portret van Elon Musk in de stijl van fotograaf Annie Leibovitz. Of een tekening van een helikopter à la Leonardo da Vinci. Laagdrempelige programma’s met namen als Midjourney, DALL-E en Stable Diffusion draaien er hun hand niet voor om. Nadat ze een paar maanden geleden breed beschikbaar zijn gekomen, kan de grootste artistieke onbenul ineens kunst produceren.
Behalve dat dit heel leuk, fascinerend en soms ook verbazingwekkend goed is, roept het ook de nodige vragen op. In hoeverre is het nou echt creatief wat die programma’s doen bijvoorbeeld. Maar vooral: mág ik dit allemaal zomaar? Midjourney en consorten maken weliswaar in een paar seconden compleet nieuwe afbeeldingen, maar die komen niet uit het niets. De AI-programma’s zijn getraind met een gigantische dataset waarin miljarden afbeeldingen zitten, ook van kunstenaars.
Protest
Verschillende hedendaagse kunstenaars, zoals de Zweed Simon Stalenhag, protesteerden al hardop tegen de nieuwe praktijk. Stalenhag zag tot zijn ontsteltenis een stortvloed van schilderijen voorbij komen die helemaal in zijn stijl werden gemaakt. Juridisch gezien is het nog een terra incognita. De enige uitspraak in dit nieuwe veld had betrekking op iemand die juist via AI-software een werk had gemaakt en daar auteursrecht op wilde. Dat kreeg hij niet van de rechter: zijn werk was niet uniek genoeg.
Namens drie artiesten begint nu een groep Amerikaanse juristen een zogenoemde class action-zaak tegen drie makers van dergelijke AI-software: Stability AI, DeviantArt en Midjourney. Ze roepen andere schrijvers en kunstenaars op zich aan te sluiten, in de hoop dat bij de rechter een schaderegeling kan worden afgedwongen voor alle gedupeerden.