In de eerste dagen van het nieuwe jaar kijken redacteuren van de Volkskrant vooruit naar het jaar 2023. Vandaag: zal de energiemarkt zich herstellen van de oorlog in Oekraïne? We bellen met onze energie-redacteur Tjerk Gualthérie van Weezel.
De vraag die denk ik op ieders lippen brandt voor komend jaar: wanneer gaat onze energierekening dalen?
‘De groothandelsprijzen dalen nu al een tijdje, maar het duurt altijd even voordat die doorwerken in de consumentenprijzen. De eersten die er iets van merken, zijn de mensen met een variabel contract. Bij Eneco krijgen klanten elke drie maanden een nieuwe prijs, bij BudgetEnergie elke maand. Die prijzen zijn al wat omlaag gegaan. Vattenfall past twee keer per jaar de prijs aan. Daar zal het langer duren.
[…]
Over dat prijsplafond gesproken: de vrees is dat de energieleveranciers daarvan profiteren door kunstmatig hoge prijzen te vragen. Hoe zie jij dat risico?
‘Ik denk dat dat sentiment een beetje overtrokken is. Natuurlijk zullen er energiebedrijven winsten maken, en wellicht zit er een Sywert-achtig figuur tussen dat er buitensporig van profiteert. Maar er zijn verschillende prikkels waardoor ik denk dat leveranciers op zullen passen.
‘Niet ieder huishouden is volledig gedekt door het prijsplafond. Zo’n 40 procent van de huishoudens zal qua volume boven het maximum van het prijsplafond uitkomen en voor dat extra verbruik de marktprijs moeten betalen. Ook zijn er zevenhonderdduizend huishoudens met een ‘blokverwarming’. Omdat hun energieleveranciers niet kunnen zien hoeveel ze verbruiken, krijgen die een vast bedrag overgemaakt als compensatie. Die betalen aan hun energiebedrijf nog altijd de markttarieven en hebben ook een maximale prikkel om over te stappen.
[…]
‘Minister Rob Jetten is bezig met een nieuwe energiewet waarin leveringszekerheid belangrijker wordt, met name door de regels rond overstappen aan te passen. Dat lijkt iets kleins, maar is voor de markt best ingrijpend. Als je voortijdig overstapt naar een andere energie-aanbieder, moet je namelijk een boete betalen die recht doet aan de schade die jouw oude energiebedrijf daarvan ondervindt.
‘Dat maakt het voor energiebedrijven makkelijk om aantrekkelijke lange termijncontracten aan te bieden. Maar het versterkt wel de concurrentiepositie van grote energiebedrijven ten opzichte van kleine nieuwkomers.’
‘Ook bij warmtenetten hebben we trouwens een terugtrekkende beweging gezien in de marktwerking. Van warmtenetten is gezegd dat publieke aandeelhouders zoals gemeenten of netwerkbedrijven altijd een meerderheidsbelang in zo’n warmtenet moeten hebben.’