Preventie Roken, ongezond eten, stress, niet bewegen – het verhoogt de kans op hartproblemen flink. Cardioloog Remko Kuipers vindt dat er veel te weinig aandacht is voor leefstijl in de spreekkamer.
‘Mag u een keer zuchten”, zegt Remko Kuipers in het Dijklander Ziekenhuis in Enkhuizen. Een blonde, 58-jarige vrouw, zit in haar beha op het onderzoeksbed. Kuipers, cardioloog, luistert naar haar hart.
Ze heeft al een paar keer pijn op de borst gehad, vertelt de vrouw als ze haar bovenkleding weer aan heeft gedaan. De pijn straalt uit naar haar kaken. En af en toe slaat haar hart over.
„Het klinkt wel typisch”, zegt Kuipers, „voor het hart. U heeft een hartfilmpje met wat, dat noemen we, dynamiek. Dat zou bij zuurstoftekort kunnen passen.”
Kuipers leest verder in haar medisch dossier.
„Uw cholesterol was in 2014 beter, dat betekent dat een deel in uw leefstijl zit. Dan is afvallen een dingetje, de goede vetten eten. Suikers, ook koolhydraten minderen. Vezelrijke groenten zijn het beste. De kans op een hartinfarct is beïnvloedbaar door leefstijl.”
„Ja”, zegt de vrouw. „Want hoeveel zou mijn gewicht moeten zijn, gemiddeld?„Een makkelijk ezelsbruggetje is: zo lang als u bent, min het eerste getalletje. Voor u is 69 kilo ideaal, grofweg tien eraf. Het belangrijkste is vet kwijtraken, want dat is ongezond. Het is eten én bewegen.”
De vrouw krijgt extra onderzoeken, en een cholesterolverlager en bloedverdunner om minder risico te lopen op een hartinfarct tot de uitslagen er zijn.
Remko Kuipers (42) praat over leefstijl in zijn spreekkamer. Zoveel mogelijk. Hij is geen doorsnee arts. Hij leefde meer dan een jaar met Oost-Afrikaanse stammen om onderzoek te doen naar hun leefstijl. Hij leerde hoe ze gezond blijven met gevarieerde voeding, het eten van onbewerkte producten, genoeg beweging, het nemen van rust. Met die blik keerde hij terug in de westerse gezondheidszorg, een wereld van dure pillen en welvaartsziekten. Een wereld waarin mensen zich soms ziek eten.
Cardiologen – en andere medisch specialisten – praten te weinig over leefstijl, vindt hij. Hart- en vaatziekten hebben, zegt hij, in meer dan 80 procent van de gevallen te maken met een ongezonde leefomgeving. De rol van genetische aanleg wordt overschat. „We hebben veel meer aan het stimuleren van een gezonde leefstijl, dan aan een zoveelste nieuw medicijn dat de kans op een hartinfarct een paar procent lager maakt.”
[…]
Pleitbezorgers van preventie vinden dat nu zorgaanbieders dreigen te bezwijken onder de grote druk, preventie harder nodig is dan ooit. Veel chronische ziekten hebben te maken met overgewicht, en kunnen voorkomen worden door al van jongs af aan gezond te leven.