Honden rillend onder het bed, katten bibberend in de kast: Oud en Nieuw is voor huisdieren geen feest. Ook wilde dieren lijden onder het steeds extremere geknal. Uit nieuw onderzoek blijkt dat vogels er meer last van hebben dan gedacht.
Naast huisdieren zijn vogels de meest onderzochte diersoort als het gaat om verstoring door vuurwerk. Een dezer dagen publiceren Nederlandse onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam een nieuwe studie die aantoont dat vogels tot wel 10 kilometer van het afgestoken vuurwerk afwijkend gedrag vertonen. Dat is veel verder dan verwacht, zegt ecoloog Bart Hoekstra, hoofdonderzoeker.
De onderzoekers kwamen aan hun gegevens door radarbeelden van het KNMI, waarop vliegbewegingen zijn te zien, te combineren met wintertellingen (van de vogelonderzoeksinstelling Sovon) die inzicht geven welke soorten en aantallen in welke gebieden verblijven.
Gemiddeld vliegen tijdens de jaarwisseling zo’n duizend keer meer vogels op dan in normale winternachten, constateren de onderzoekers. ‘In sommige gebieden zelfs wel tien- tot honderdduizend keer meer’, zegt Hoekstra. Effecten op de vogels zien de onderzoekers gemiddeld tot op 5 kilometer van het vuurwerk, maar er zijn dus uitschieters tot wel 10 kilometer. Dat is vooral bij steltlopers die op de Waddenzee verblijven. Zij leven in grote groepen en hebben een sterke groepsdynamiek: als er één opvliegt, volgt de rest.
Opgejaagde ganzen
Grote vogelsoorten lijken eerder te vluchten dan kleinere. Volgens Hoekstra is dat deels te verklaren doordat veel grote vogels in open gebieden verblijven, waar geluid en licht verder dragen dan in bosrijk gebied. ‘Op radarbeelden zien we bij de Veluwe echt minder vogelbewegingen dan in open gebied.’ Dat betekent volgens Hoekstra niet dat kleine vogels geen enkele last hebben van vuurwerk: ‘Als die bibberend van angst wegkruipen in een nestholte, kunnen wij dat met radarbeelden niet registreren.’