De dag nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen, wijdde deze krant een bijlage aan de vijftigste verjaardag van De Grenzen aan de Groei, het rapport van de Club van Rome. Daarin blikten we terug op die geruchtmakende analyse van ‘the predicament of mankind’: de problematische situatie waarin de mensheid zou komen te verkeren. Een halve eeuw na publicatie zijn deze waarschuwingen en prognoses actueler dan ooit gebleken.
[…]
Bijna alle problemen waarmee we te kampen hebben, worden direct of indirect veroorzaakt door schaarste en beperkingen aan het systeem dat we als land en wereld hebben opgetrokken. De energiecrisis natuurlijk, de klimaatcrisis en de dramatisch teruglopende biodiversiteit, maar ook het stikstofprobleem, de inflatie, de woningnood, de migratiecrisis, en alle geopolitieke spanningen die daaruit voortvloeien. Als de beperkingen niet door de natuur worden opgelegd dan wel door onszelf. We kunnen niet op dezelfde voet blijven doorgaan.
De oplossing vergt nieuw denken
[…]
We zullen het met minder moeten doen
Natuurlijk, met technologische vooruitgang komen we een heel eind, zoals we daar al eeuwen een eind mee zijn gekomen. De energiecrisis is in theorie ‘oplosbaar’ met alternatieve vormen van energie, van wind en zon tot conventionele kernenergie. Maar ook die oplossingen zullen leiden tot nieuwe schaarste en kwetsbaarheden, zoals de afhankelijkheid van bepaalde grondstoffen en fabrieken in het buitenland.
Technologische vooruitgang is meestal uitstel van executie. Om het systeem stabiel te krijgen, zullen we het uiteindelijk met minder moeten doen. 2022 is het jaar waarin dat duidelijk is geworden – zie ons aardgasverbruik. Maar 2022 is ook het jaar waarin duidelijk is geworden dat dat mogelijk is – zie ons aardgasverbruik.
Zo’n systeemverandering gaat gepaard met pijn en de oneerlijke verdeling daarvan, zoals ook te zien is bij de aardgasschaarste. Daarom is het goed dat na decennia van neoliberale mateloosheid de overheid weer wat meer touwtjes in handen neemt. Als onze manier van leven beteugeld moet worden, kunnen we daar beter zelf democratische controle over houden.