Klimaatactivisme De acties van klimaatactivisten in musea zijn maar geënsceneerde aanrandingen van kunstwerken, vooral huiveringwekkend op filmpjes. Geen doek raakt beschadigd. Terwijl er genoeg voorbeelden zijn van destructieve acties en van waardering voor de vernietiging van beelden.
Dat was schrikken vorige week, toen iemand zich probeerde vast te plakken aan het Meisje met de parel van Vermeer in het Mauritshuis in Den Haag, en eerder al toen mensen tomatensoep gooiden naar een zonnebloemenschilderij van Van Gogh in de National Gallery in Londen, aardappelpuree naar een doek uit de serie stromijten van Monet in het museum Barberini in Potsdam en slagroom naar de Mona Lisa in het Louvre in Parijs. En het einde is nog niet in zicht. Wat hebben deze schilderijen uit 1503, 1665, 1800, 1888 en 1891 gemeen, behalve dat ze beroemd zijn en tot de top van de westerse kunstgeschiedenis behoren?
„Wat is meer waard: kunst of leven? Waarom zijn veel mensen banger voor schade aan een afbeelding dan voor de verwoesting van de natuur zelf?”
een lid van de Duitse actiegroep Letzte Generation
Het gebeurt nu nog vaker dan een eeuw geleden, toen activisten zich ook aan kunstwerken vergrepen. Toen vroegen de vandalen geen aandacht voor klimaatverandering, zoals nu, maar voor vrouwenkiesrecht. De suffragettes in Londen namen in 1914, vlak voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, vleesmessen mee naar het museum en hakten op schilderijen in. Het beroemdste doek dat ze onderhanden namen was een groot naakt, de Rokeby Venus van Velázquez in de National Gallery, geschilderd omstreeks 1650. Nu raakte er geen doek beschadigd.
[…]
Politiek doel
Het is niet zo vaak gebeurd dat activisten kunst in musea voor een politiek doel hebben ingezet. En als ze dat wel doen, lijkt op het eerste gezicht misschien of de soort kunst geen rol speelt. Maar zowel bij de suffragettes als de klimaatactivisten blijkt dat toch wel het geval. Bij allebei gaat het om realistische kunst, een genre waarvan de magie zoveel duizend jaar na de grotten van Lascaux nog steeds niet is uitgewerkt. Altijd weer gaat het om schijn en wezen.
Misschien zit hier een sleutel, want kun je bij vrouwen nog beweren dat ze op schilderijen mooier zijn dan in het echt vaak het geval is, laat staan dat je die wezens naakt te zien krijgt, met laten we zeggen tomaten, zonnebloemen of stromijten is dat niet het geval. Wat is het verschil tussen een aardbei en een door Coorte geschilderde aardbei? Die aardbei van Coorte wordt meestal geprezen omdat hij zo lijkt op een echte aardbei. Is er echt niet meer? Of is dat al genoeg? Is dat wat er overblijft als er geen echte aardbeien meer zijn? Alle schilderkunst een dodenmasker? Alle kunst een voorschot op vernietiging?
Een lid van de Duitse actiegroep Letzte Generation zei het zo: „Wat is meer waard: kunst of leven? Waarom zijn veel mensen banger voor schade aan een afbeelding dan voor de verwoesting van de natuur zelf?”